Είναι η ώρα να τεθεί επί τάπητος, το θέμα με τις τουριστικές σπουδές – Τι θα γίνει με την ΑΣΤΕΡ – Θα ιδρυθεί Τμήμα Τουρισμού – Hospitality Management του Παν/μίου Αιγαίου στη Ρόδο;
ΓΡΑΦΕΙ Η ΠΕΓΚΥ ΝΤΟΚΟΥ
Μπορεί ο πρόεδρος της Ένωσης Ξενοδόχων Ρόδου κ. Γιάννης Παπαβασιλείου να έθεσε επί τάπητος το ζήτημα που απασχολεί εδώ και δεκαετίες την Ρόδο, δηλαδή τις σπουδές στον Τουρισμό σε ανώτατο επίπεδο, τα δεδομένα όμως, αποδεικνύουν πως στην πράξη, αυτό το εγχείρημα είναι δύσκολο.
Αξίζει να σημειωθεί, ότι είναι η πρώτη φορά μετά από πολλά χρόνια, που η ΕΞΡ θέτει το ζήτημα στο τραπέζι του διαλόγου –κάτι που προκάλεσε ικανοποίηση στην τοπική κοινωνία, αλλά και στους κύκλους του Τουρισμού- αφού, εάν καταστεί κάτι τέτοιο δυνατό και παράλληλα με την βελτίωση και ανωτατοποίηση της ΑΣΤΕΡ, θα μπορέσουν στο προσεχές μέλλον, να αποφοιτούν στελέχη με ανώτατη εκπαίδευση και δυνατότητα για μεταπτυχιακές σπουδές, για ανώτερες θέσεις στον τουριστικό κλάδο.
Η Ίδρυση Τμήματος Τουρισμού – Hospitality Management στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου δεν είναι καινούργιο ζήτημα. Άνοιξε πριν από χρόνια, όταν υπήρχε ενεργή η συζήτηση για την έδρα, την οποία τελικώς έχασε η Ρόδος και την κέρδισε η Χίος. Παρά τις έντονες αντιδράσεις, την μεγάλη κινητοποίηση, τις συνεχείς συσκέψεις και παρεμβάσεις, η Ρόδος ‘αδικήθηκε’ ενώ είχε την μεγάλη της ευκαιρία –ενδεχομένως λόγω κακών χειρισμών που έπρεπε να είχαν γίνει εν καιρώ.
Σύμφωνα με το ιστορικό, το Πανεπιστήμιο Αιγαίου, ανακάλεσε την σχετική απόφαση για Ίδρυση Τμήματος Τουρισμού στην Ρόδο, για ‘ακαδημαϊκούς λόγους’ με αποτέλεσμα να την κερδίσει η Χίος και να μετράμε ακόμη μια χαμένη… μάχη. Το αποτέλεσμα σήμερα είναι ότι δεν μπορεί να συμπληρωθεί επαρκώς ο αριθμός των εισακτέων ενώ οι βάσεις αγγίζουν πολύ χαμηλά επίπεδα.
Μία σημαντική παράμετρος είναι ότι, με παλαιά απόφαση των πρώην υπουργών Αρβανιτόπουλου και Λοβέρδου, δίδεται η δυνατότητα να ιδρυθεί Τμήμα Τουρισμού στο Παν/μιο Αιγαίου, ανεξαρτήτως εάν υπάρχει και άλλο Τμήμα στο ίδιο πανεπιστημιακό ίδρυμα. Αυτό συμβαίνει και σε άλλα Παν/μια της χώρας με άλλες Σχολές.
Επιπρόσθετα, το Παν/μιο Αιγαίου είχε βλέψεις να πάει τα κτήρια της ΑΣΤΕΡ με την πρόταση να μεταφερθεί ως τμήμα ΑΕΙ στο Παν/μιο Αιγαίο. Ωστόσο, αυτό δεν είναι δυνατόν, καθώς πρέπει να κλείσουν όλες οι ανάλογες σχολές (όπως στον Άγιο Νικόλαο κ.λπ.)
Έχει σημασία να αναφερθεί, ότι ο πρωθυπουργός κ. Κυριάκος Μητσοτάκης, την τριετία 2019 – 2021 είχε δώσει το ‘πράσινο’ φως, για να ιδρυθούν Σχολές Εφαρμοσμένων Τουριστικών Σπουδών σε Ρόδο, Κρήτη και Αθήνα σε επίπεδο ΑΕΙ, με τρία τμήματα και με τον τίτλο: Hospitality Management (και όχι Tourism Management όπως είναι τώρα στα υφιστάμενα τμήματα). Συνεπώς, υπήρχε ο σχεδιασμός, είχε γίνει η ανάλογη προεργασία και προετοιμασία, ενώ πληροφορίες ανέφεραν ότι είχε βρεθεί (και εγκριθεί) η απαραίτητη χρηματοδότηση ύψους περίπου 50εκ. ευρώ (!)
Συνεπώς, το υπουργείο Τουρισμού, θα μπορούσε να επαναφέρει το νομοσχέδιο που υπάρχει σε εκκρεμότητα και ήταν έτοιμο για να γίνουν όλα αυτά πραγματικότητα.
Όσον αφορά στην ΑΣΤΕΡ, υπήρχε ο σχεδιασμός για την ανωτατοποίησή της. Το 2021, ο τότε Υφυπουργός Τουρισμού κ. Μάνος Κόνσολας και η τότε Υπουργός Παιδείας κ. Νίκη Κεραμέως υπέγραψαν Κοινή Υπουργική Απόφαση με την οποία γίνεται το πρώτο και μεγάλο ουσιαστικό βήμα για την αναβάθμιση των ΑΣΤΕ. Η Κοινή Υπουργική Απόφαση αφορoύσε στην επέκταση των τριετών προγραμμάτων σπουδών των ΑΣΤΕ σε τετραετή, διαμορφώνοντας τις εξελίξεις για την ακαδημαϊκή κινητικότητα των φοιτητών και αποφοίτων τους.
Σήμερα, η ΑΣΤΕΡ με τα συσσωρευμένα προβλήματά της, δεν έχει την δυνατότητα να ανωτατοποιηθεί ενώ, οι σπουδαστές δεν μπορούν να κάνουν σπουδές σε Τμήμα Τουρισμού ενός πανεπιστημίου (π.χ. Παν/μιο Αιγαίου). Ακαδημαϊκοί κύκλοι ανέφεραν ότι απαιτείται ως βασική προϋπόθεση να ιδρυθεί Τμήμα Hospitality Management (και όχι Tourism Management) στο Παν/μιο Αιγαίου π.χ.
Συνεπώς, εάν υπάρχουν οι αληθινές προθέσεις, θα απαιτηθεί μεγάλη κινητοποίηση και συντονισμένες ενέργειες για να προχωρήσουν όλα αυτά. Η αναβάθμιση της τουριστικής εκπαίδευσης στην Ρόδο, σε σοβαρές και στέρεες βάσεις με έδρα στο Παν/μιο Αιγαίου, ίσως τελικά να μην είναι μια χαμένη υπόθεση. Απαιτεί διεκδίκηση, καλούς χειρισμούς, πιέσεις αλλά και πολιτική βούληση.
Πόσες άλλες ήττες θα μετράει ακόμη η Ρόδος; Είναι μια ευκαιρία να διορθωθεί η ‘αδικία’ και οι λάθος χειρισμοί που έγιναν στο παρελθόν, ώστε να μπορούμε να ατενίσουμε το μέλλον με περισσότερη αισιοδοξία.
ΤΙ ΘΑ ΓΙΝΕΙ ΜΕ ΤΗΝ ΑΣΤΕΡ – ΑΔΥΝΑΤΗ Η ΑΝΩΤΑΤΟΠΟΙΗΣΗ ΤΗΣ ΥΠΟ ΤΙΣ ΠΑΡΟΥΣΕΣ ΣΥΝΘΗΚΕΣ
Αίσθηση προκάλεσε το δημοσίευμα της ‘δ’ για το μέλλον των τουριστικών σπουδών στην Ρόδο, ένα φλέγον ζήτημα που παρέμεινε στα συρτάρια εδώ και χρόνια, ενώ έχουν γίνει πολλές προσπάθειες οι οποίες, όχι μόνον δεν τελεσφόρησαν, αλλά είχαν και σαν αποτέλεσμα να χάσει το νησί (η ναυαρχίδα του Τουρισμού) την έδρα του Τμήματος Τουρισμού στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου.
Το ζήτημα, επανέφερε (ορθώς) στο τραπέζι του δημόσιου διαλόγου, ο νέος πρόεδρος της Ένωσης Ξενοδόχων Ρόδου κ. Γιάννης Παπαβασιλείου, έχοντας την προεδρία σε έναν από τους νευραλγικούς φορείς του νησιού μας, που γνωρίζει τις αδυναμίες του τουρισμού, οι οποίες είναι πλέον ορατές με την έλλειψη προσωπικού και μάλιστα, στελεχών σε ανώτερες θέσεις –που επιδεινώθηκε από την εποχή της πανδημίας του κορωνοϊού, οδηγώντας πολλούς εργαζόμενους στον κλάδο από όλη την χώρα, σε άλλα επαγγέλματα ή εποχικές εργασίες.
Το ενδεχόμενο να ιδρυθεί Τμήμα Hospitality Management (και όχι Tourism Management) στο Παν/μιο Αιγαίου, είναι μια πρόταση που κινείται προς την σωστή κατεύθυνση –και έχοντας προηγηθεί μια καλή προεργασία με την σύμφωνη γνώμη και εντολή του πρωθυπουργού κ. Κυριάκου Μητσοτάκη και με εξασφαλισμένη χρηματοδότηση.
Από την άλλη, η κατάσταση με την λειτουργία της ΑΣΤΕΡ παραμένει ένα πρόβλημα, με τους τοπικούς παράγοντες και φορείς του Τουρισμού, να εκφράζουν την επιτακτική ανάγκη, να βρεθεί λύση. Εάν μάλιστα, ανωτατοποιηθεί η ΑΣΤΕΡ, θα μπορέσουν στο προσεχές μέλλον, να αποφοιτούν στελέχη με ανώτατη εκπαίδευση και δυνατότητα για μεταπτυχιακές σπουδές, στον τουριστικό κλάδο.
Είναι όμως ένα εύκολο εγχείρημα;
«Κάποτε, πρέπει να πούμε τα πράγματα με το όνομά τους! Όπως είναι όλες οι Σχολές των παραγωγικών υπουργείων (Εμπορικής Ναυτιλία –Σχολή Εμπορικού Ναυτικού, Υπουργείο Προστασίας του Πολίτη –Σχολές Αστυφυλάκων / Χωροφυλάκων, Ακαδημίες Πυροσβεστικής κ.ο.κ.) έτσι θα έπρεπε και οι Σχολές Τουρισμού, να έχουν διαφορετική λειτουργία. Υπήρχε μία πρόταση πριν πολλά χρόνια, για να ονομαστεί σε Ακαδημία Ξενοδοχειακών Σπουδών καθώς εμπεριέχει πρακτική άσκηση η οποία είναι αναπόσπαστο κομμάτι της εκπαίδευσης. Οι Σχολές αυτές, δεν μπορεί να είναι θεωρητικής κατεύθυνσης. Απαιτείται μια Σχολή / Ακαδημία Ξενοδοχειακών Σπουδών ανωτέρου επιπέδου, από όπου θα αποφοιτούν οι σπουδαστές και θα είναι σε θέση να γνωρίζουν τα πάντα για την λειτουργία ενός ξενοδοχείου (από την διοίκηση έως κάθε θέση εργασίας). Αυτή είναι η ουσία κατά την δική μου εκτίμηση» -δήλωσε προς την ‘δ’ ο πρώην διευθυντής της ΑΣΤΕΡ, κ. Αθανάσιος Στάμος.
Ο ίδιος, εξέφρασε την δυσαρέσκειά του αλλά και την απαισιοδοξία του, σχετικά με την κατάσταση στην οποία έχει περιέλθει η ΑΣΤΕ Ρόδου, λέγοντας πως υπό της παρούσες συνθήκες ΔΕΝ μπορεί να γίνει ανωτατοποίηση:
«Είναι αδύνατο να συζητάμε για κάτι τέτοιο, από την στιγμή που δεν υπάρχει εκπαιδευτικό προσωπικό! Είχε εκδοθεί σχετικό ΦΕΚ που προβλέπει καθηγητές δύο βαθμίδων: του επιστημονικού και του τεχνολογικού τομέα. Γιατί δεν εφαρμόζεται; Η σχολή, αντιμετωπίζει μια άνευ προηγούμενου για τα ιστορικά δεδομένα της, υποβάθμιση! Επιπλέον, ο διευθυντής δεν έχει περάσει ούτε από την απαραίτητη αξιολόγηση. Για να μην μιλήσουμε για την κατάσταση στην οποία έχουν περιέλθει οι κτηριακές εγκαταστάσεις…
Οι αίθουσες δεν έχουν αξιοποιηθεί όπως πρέπει. Παλαιότερα, είχαμε κάνει μια σειρά από παρεμβάσεις, αλλά σήμερα βλέπω το κτήριο, σήμερα και ντρέπομαι. Δεν το αφήσαμε έτσι. Έκλεισε και το οικοτροφείο, καταργήθηκαν αίθουσες. Η Σχολή πρέπει να ενταχθεί στο πλαίσιο των Σχολών που δεν εποπτεύονται από το υπουργείο Παιδείας. Έπρεπε να είναι αμιγώς ‘ξενοδοχειακή’ και να διδάσκονται οι σπουδαστές, όλα όσα έχουν σχέση με τον ξενοδοχειακό κλάδο. Από εκεί και πέρα, θα μπορούσαν να συνεχίσουν μεταπτυχιακές σπουδές στα Τμήματα των Πανεπιστημίων» -ανέφερε χαρακτηριστικά, ο κ. Στάμος.
Με τα τωρινά δεδομένα, τι μπορεί να γίνει με την ΑΣΤΕΡ;
Μόλις πριν λίγες ημέρες, το θέμα έφεραν στην Βουλή, με ερώτηση που κατέθεσαν, βουλευτές του ΠΑΣΟΚ, κάνοντας λόγο για πλήρη αδιαφορία της Κυβέρνησης για τις Ανώτερες Σχολές Τουριστικής Εκπαίδευσης Ρόδου:
«Οι Ανώτερες Σχολές Τουριστικής Εκπαίδευσης Ρόδου και Κρήτης, έχουν περιέλθει σε δεινή κατάσταση, που φανερώνει και την πλήρη απαξίωση της ΝΔ στον τουριστικό τομέα. Οι δύο μοναδικές Ανώτερες Σχολές Τουριστικής Εκπαίδευσης Ρόδου και Κρήτης του Υπουργείου Τουρισμού, αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα, οδηγούμενες σε συνεχιζόμενη υποβάθμιση. Απόδειξη είναι η σημαντική μείωση του αριθμού των φοιτητών και η αβεβαιότητα και ανασφάλεια για την επαγγελματική εξέλιξη και αποκατάσταση τους. Με ευθύνη των Υπουργείων Παιδείας και Τουρισμού οι σχολές είναι αδιαβάθμητες, χωρίς μέριμνα σίτισης και στέγασης των φοιτητών και χωρίς πρόσβαση στα Ελληνικά Πανεπιστήμια. Ταυτοχρόνως ακόμη δεν έχει διευθετηθεί, το ζήτημα της παροχής φοιτητικής ταυτότητας με μόνιμη νομοθετική ρύθμιση. Το εκπαιδευτικό προσωπικό των ΑΣΤΕ υφίσταται άνιση μεταχείριση σε σχέση με συναδέλφους του αντίστοιχων σχολών καθώς δεν τους αναγνωρίζονται τα ίδια εργασιακά δικαιώματα και προνόμια, ούτε και οι ίδιες δυνατότητες εξέλιξης. Οι μόνιμοι εκπαιδευτικοί των ΑΣΤΕ δεν δικαιούνται ανώτερης βαθμίδας και στερούνται των αδειών Χριστουγέννων και Πάσχα, καθώς επίσης και του επιδόματος ευθύνης για διευθυντικές θέσεις. Η ολιγωρία της Κυβέρνησης δυστυχώς συμβάλει στην υποβάθμιση του ακαδημαϊκού τους κύρους και στην απαξίωση του επιστημονικού τους έργου» -όπως αναφέρουν.
Να σημειωθεί ότι πέρυσι οι ελλείψεις προσωπικού έφτασαν τις 53.229 και κυρίως σε εξειδικευμένο, ο τουρισμός συμβάλει τα μέγιστα στο ΑΕΠ της χώρας και η ποιότητα της παρεχόμενης τουριστικής εκπαίδευσης συνδέεται άρρηκτα με την ποιότητα του τουριστικού προϊόντος της χώρας μας. (δημοσιεύτηκαν στην εφημερίδα ‘δημοκρατική της Ρόδου’)
