Η εμμονή της Δύσης με το θέατρο της Κίνας και ο αμετροεπής Μόντι – Γράφει ο Δημήτρης Απόκης*
Η ασταμάτητη – διθυραμβική κάλυψη από τα συστημικά δυτικά μέσα ενημέρωσης της πρόσφατης στρατιωτικής παρέλασης Ημέρας Νίκης στην Κίνα και του συνεδρίου της Οργάνωσης Συνεργασίας της Σαγκάης (SCO) μυρίζει νοσταλγία Ψυχρού Πολέμου, φουσκώνοντας ρουτινιάρικο γεωπολιτικό θέατρο σε υπαρξιακή απειλή.
Μέσα όπως το CNN και το BBC εστίασαν εμμονικά στην παρέλαση του Πεκίνου, όπου ο Σι Τζινπίνγκ πλαισιωμένος από τον Βλαντιμίρ Πούτιν και τον Κιμ Γιονγκ Ουν, επέβλεψε επίδειξη πυραύλων και πορειών για την 80ή επέτειο του τέλους του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου.
Είναι σαν η θέα αυταρχικών ηγετών να χαιρετούν από ένα βήμα να σηματοδοτεί την αυγή ενός νέου “άξονα ανατροπής”, με τρομερές προειδοποιήσεις για αντιδυτικές συνωμοσίες. Αυτή η εμμονή δεν είναι δημοσιογραφία· είναι εντυπωσιασμός, που αποσπά την προσοχή από τον κενό πυρήνα αυτών των συμμαχιών και τους πραγματικούς ηττημένους—όπως ο Ναρέντρα Μόντι της Ινδίας, του οποίου η απελπισμένη προσπάθεια να παίξει το χαρτί Κίνας-Ρωσίας εναντίον των ΗΠΑ είναι καταδικασμένη να αποτύχει.
Να ξεκινήσουμε από την παρέλαση: Τα πρωτοσέλιδα και οι τίτλοι στα συστημικά μέσα ενημέρωσης της Δύσης, ούρλιαζαν για “ενωμένο μέτωπο” καθώς ο Πούτιν και ο Κιμ στέκονταν στο κέντρο της σκηνής μεταξύ 26 ηγετών, με τον Τράμπ να τους προειδοποιεί – τρολάρει, ότι σχεδιάζουν εναντίον της Αμερικής. Ωστόσο, αυτό δεν ήταν καμία αλλαγή παιχνιδιού—απλώς η επίδειξη μυών της Κίνας εν μέσω οικονομικών δυσκολιών και περιφερειακών εντάσεων.
Η υπερβολή των μέσων αγνοεί πώς η πολεμοχαρής Ρωσία του Πούτιν και η απομονωμένη Βόρεια Κορέα του Κιμ εξαρτώνται από τον Σι περισσότερο από ό,τι προκαλούν τη Δύση. Η σπάνια δημόσια εμφάνιση του Κιμ; Μια φωτογραφία, όχι σύμφωνο. Η παρουσία του Πούτιν; Μια σανίδα σωτηρίας για το καθεστώς του υπό κυρώσεις.
Εστιάζοντας στο θέαμα, μέσα όπως το NBC και το Al Jazeera ενισχύουν την προπαγάνδα του Πεκίνου, απεικονίζοντας εύθραυστους δεσμούς ως άθραυστα δεσμά. Πρόκειται για δημοσιογραφία και ανάλυση στο γόνατο που τροφοδοτεί άσκοπο συναγερμό, που αντηχεί την παράνοια Trump Derangement Syndrome (Σύνδρομο Διαταραχής Τράμπ), που διακατέχει τα συστημικά μέσα ενημέρωσης της Δύσης.
Το συνέδριο SCO στην Τιαντζίν δεν ήταν διαφορετικό. Τα μέσα ενημέρωσης ξεχείλισαν από ενθουσιασμό για την ώθηση του Σι προς μια “νέα παγκόσμια τάξη”, με ανακοινώσεις για αναπτυξιακή τράπεζα και πακέτα βοήθειας. Πλαισιωμένο από 20 ηγέτες, συμπεριλαμβανομένων του Πούτιν, του Μόντι και ακόμη εκπροσώπων του Ιράν, το γεγονός πλαισιώθηκε ως αντίβαρο στην κυριαρχία των ΗΠΑ. Αλλά το SCO, που τώρα εκτείνεται σε 26 έθνη, παραμένει ένας χώρος συζητήσεων—γεμάτος αντιπαλότητες, από συγκρούσεις στα σύνορα Ινδίας-Κίνας μέχρι την οικονομική ασημαντότητα της Ρωσίας.
Η κάλυψη των συστημικών μέσων ενημέρωσης της Δύσης, εστιάζει σε συμβολική ενότητα, αγνοώντας πώς η “εμβέλεια του μπλοκ είναι ασαφής” και τα συνέδριά του παράγουν περισσότερη ρητορική από αποτελέσματα. Αυτή η εμμονή τυφλώνει το κοινό στις περιορισμένες δυνατότητες του SCO: καμία δεσμευτική στρατιωτική συμμαχία, μόνο αόριστα αντιηγεμονικά κλισέ που κρύβουν εσωτερικές ρωγμές.
Και εδώ εισέρχεται ο Μόντι, του οποίου οι χειραψίες στο συνέδριο με τον Σι και τον Πούτιν αποτελούν παράδειγμα της λανθασμένης στρατηγικής της Ινδίας. Φρέσκος από θερμές χειραψίες και συνομιλίες σταθεροποίησης συνόρων, ο Μόντι διαφημίζει βαθύτερους δεσμούς με τη Ρωσία (συμφωνίες πετρελαίου άθικτες) και την Κίνα (οικονομική επανάνοιξη), φαινομενικά για να υπενθυμίσει στις ΗΠΑ— του Τράμπ—ότι η Ινδία έχει επιλογές.
Οι ειδικοί και οι αναλυτές το λένε “έξυπνο”, αλλά είναι κοντόφθαλμη αλαζονεία. Ο Μόντι πιστεύει ότι μπορεί να εκμεταλλευτεί τις σχέσεις Κίνας-Ρωσίας για να αντιμετωπίσει την πίεση των ΗΠΑ, υπερασπιζόμενος αγορές πετρελαίου και δεσμευόμενος για συνεργασία υπέρ της “παγκόσμιας ειρήνης”.
Ωστόσο, η ιστορία φωνάζει το αντίθετο. Οι “πότε ναι, πότε όχι” σχέσεις της Ινδίας με το Πεκίνο και την Ουάσιγκτον εκθέτουν την ευπάθειά της: ανεπίλυτες διαφορές στα Ιμαλάια με την Κίνα, οικονομική εξάρτηση από αμερικανική τεχνολογία και επενδύσεις, και η φθίνουσα επιρροή της Ρωσίας.
Ο Μόντι δεν μπορεί να πετύχει επειδή αυτό το “χαρτί” είναι ψευδαίσθηση. Η Κίνα βλέπει την Ινδία ως αντίπαλο, όχι εταίρο—χρησιμοποιώντας τα οπτικά του SCO για να απομονώσει το Δελχί ενώ κυριαρχεί σε εμπορικές ανισορροπίες. Η Ρωσία, βυθισμένη στο βάλτο της Ουκρανίας, προσφέρει εκπτωτικό πετρέλαιο και σχεδόν τίποτα άλλο.
Είναι η Ινδία που στηρίζει τον Πούτιν, όχι το αντίστροφο. Η αποξένωση από τις ΗΠΑ, με τις συμμαχίες Quad και την πρόσβαση στην αγορά, κινδυνεύουν να την οδηγήσουν σε οικονομική απομόνωση. Οι προειδοποιήσεις του Τράμπ δεν είναι μπλόφα. Οι δασμοί θα μπορούσαν να παραλύσουν τις εξαγωγές της Ινδίας, ενώ ο εναγκαλισμός με αυταρχικούς ηγέτες διαβρώνει τα δημοκρατικά διαπιστευτήρια. Η Ινδία, με την νεανική οικονομία και στρατηγική θέση της, έχει να χάσει τα περισσότερα—παρατώντας δυτικές συνεργασίες για φευγαλέες φωτογραφίες στο SCO.
Τελικά, η εμμονή των δυτικών μέσων με την παρέλαση και το συνέδριο διαιωνίζει μια διαστρεβλωμένη κοσμοθεωρία, ενθαρρύνοντας ηγέτες όπως ο Μόντι να υπερβαίνουν το μπόι τους. Διανύουμε μια κρίσιμη στιγμή στο διεθνές σύστημα που απαιτείται εγκατάλειψη της υπερβολής. Αυτά τα γεγονότα σηματοδοτούν απελπισία, όχι κυριαρχία. Ο Μόντι πρέπει να αντιληφθεί, ότι το στοίχημα εναντίον της συμμαχίας με τις ΗΠΑ θα αφήσει την Ινδία στο περιθώριο, βλέποντας τις πραγματικές δυνάμεις να προχωρούν μπροστά.
Και μέσα σε όλα αυτά για να μην ξεχνιόμαστε, η Ευρώπη πουθενά.
*Ο Δημήτρης Γ. Απόκης, είναι Διεθνολόγος, με ειδίκευση στην Αμερικανική Εξωτερική Πολιτική, Γεωπολιτική και Διεθνή Οικονομία. Απόφοιτος των πανεπιστημίων The American University, School of International Service, και The Johns Hopkins University, The Paul H. Nitze, School of Advanced International Studies της Ουάσιγκτον. Είναι μέλος του The International Institute for Strategic Studies, του Λονδίνου. Ως Δημοσιογράφος, υπήρξε επί σειρά ετών διαπιστευμένος ανταποκριτής στο Λευκό Οίκο, στο Στέητ Ντιπάρτμεντ και στο Αμερικανικό Πεντάγωνο.