Η Ερημοποίηση των Μικρών Νησιών: Το Δημογραφικό ως Εθνικό Καμπανάκι για την Ελλάδα και την Ευρώπη
ΓΡΑΦΕΙ Η ΕΙΡΗΝΗ ΧΑΛΚΙΤΗ
Σε μια Ελλάδα που αλλάζει ραγδαία, τα μικρά νησιά βρίσκονται σήμερα στο επίκεντρο του μεγαλύτερου ίσως υπαρξιακού προβλήματος της χώρας: του δημογραφικού. Στo Blue Sky TV ο πρόεδρος του Ελληνικού Δικτύου Μικρών Νησιών, Λευτέρης Κεχαγιόγλου, παρουσίασε με καθαρότητα και αγωνία μια πραγματικότητα που εδώ και δεκαετίες εξελίσσεται σιωπηλά: τη σταδιακή εγκατάλειψη των μικρών νησιών και την ερημοποίησή τους.
Η Ελλάδα έχασε 50 νησιά σε μισό αιώνα
Όπως τόνισε ο κ. Κεχαγιόγλου, από το 1951 έως το 2001 χάσαμε 50 ελληνικά νησιά. Νησιά που άδειασαν από ζωή, από παιδικές φωνές, από οικογένειες, από κοινωνικό ιστό. «Χάσαμε σε έκταση όσο η Πάρος και η Νάξος μαζί», είπε χαρακτηριστικά, θυμίζοντας πως πίσω από αυτούς τους αριθμούς κρύβονται ανθρώπινες ιστορίες που κόπηκαν απότομα.
Ο κίνδυνος δεν ήταν θεωρητικός. Aν συνεχιζόταν η ίδια πορεία, μέχρι το 2030 θα χάνονταν άλλα 16 νησιά, δηλαδή «όσο το 33% της κατεχόμενης Κύπρου». Μια φράση που αποτυπώνει το μέγεθος του προβλήματος όχι μόνο δημογραφικά, αλλά και εθνικά.
Η απώλεια πληθυσμού ως απώλεια ελληνισμού
Σε πολλά μικρά νησιά σήμερα ο μόνιμος πληθυσμός είναι κάτω από 20 κατοίκους. Ο μέσος όρος ηλικίας ξεπερνά τα 70 έτη. Δεν υπάρχουν νέες οικογένειες, δεν γεννιούνται παιδιά, δεν δημιουργείται προοπτική. Ακόμη και οι ηλικιωμένοι, πολλές φορές πιεσμένοι από τα παιδιά τους, εγκαταλείπουν τα νησιά τους τον χειμώνα για λόγους ασφάλειας και πολλές φορές δεν επιστρέφουν ποτέ όπως, πολύ παραστατικά, ανέφερε ο Λευτέρης Κεχαγιόγλου.
Σε περιοχές παραμεθόριες, σε νησιά που αποτελούν «γραμμή πρώτης επαφής» του ελληνισμού, η ερήμωση δεν σημαίνει μόνο απώλεια κατοίκων, σημαίνει συρρίκνωση της ελληνικής παρουσίας. «Ο κίνδυνος είναι εκεί, ζωντανός και καραδοκεί» τόνισε, υπογραμμίζοντας πως η εγκατάλειψη των μικρών νησιών μετατρέπεται από κοινωνικό πρόβλημα σε εθνική απειλή.
Το ζήτημα δεν είναι μόνο ελληνικό, είναι και ευρωπαϊκό
«Μιλώ ως Ευρωπαίος», ανέφερε ο κ. Κεχαγιόγλου, εξηγώντας πως τα προβλήματα των μικρών νησιών δεν αφορούν μόνο την Ελλάδα. Αφορούν και την ίδια την Ευρωπαϊκή Ένωση, γιατί η γραμμή των νησιών του Αιγαίου είναι τα σύνορα της Ευρώπης.
Καστελόριζο και Κάσος, τα δύο «κρισιμότερα νησιά για την Ευρωπαϊκή Ένωση», όπως τα χαρακτήρισε, αποτελούν σημεία αναφοράς για την ασφάλεια, την ΑΟΖ, την παρουσία της Ευρώπης στην Ανατολική Μεσόγειο. Η εγκατάλειψή τους θα είχε συνέπειες δυσανάλογες του μεγέθους τους. Γι’ αυτό και απαιτείται, όπως είπε, η Πολιτεία να τοποθετήσει το θέμα στα ψηλότερα επίπεδα πολιτικής προτεραιότητας – σε επίπεδο πρωθυπουργού.
Αγώνας δρόμου για αντιστροφή ενός ορατού κινδύνου
Ο κ. Κεχαγιόγλου αναγνώρισε ότι η κυβέρνηση έχει κάνει σημαντικά βήματα, όπως η δυνατότητα διανυκτέρευσης πλοίων στα μικρά νησιά, εξασφαλίζοντας καθημερινή πρόσβαση. Όμως το πρόβλημα είναι βαθύτερο και απαιτεί συντονισμένη, εθνική στρατηγική.
Το παράδειγμα της Τήλου, όπου ένας δήμαρχος κατάφερε μόνος του να δεκαπλασιάσει τον πληθυσμό μέσα σε λίγα χρόνια, δείχνει ότι η ανατροπή είναι εφικτή. Χρειάζεται όμως όραμα, συνέπεια, πολιτική βούληση και υποστήριξη.
Το δημογραφικό ως καθρέφτης της κοινωνίας και της εθνικής ισχύος – Απόψεις από τον συντάκτη του άρθρου
Το δημογραφικό δεν είναι απλώς στατιστική, είναι η ίδια η εικόνα του ποιοι είμαστε ως χώρα και ποιοι θέλουμε να είμαστε στο μέλλον. Στα μικρά νησιά, η υπογεννητικότητα και η φυγή συνδέονται με: Έλλειψη σχολείων και εκπαιδευτικών δομών, περιορισμένη πρόσβαση σε υγεία, έλλειψη επαγγελματικών ευκαιριών, προβλήματα ασφάλειας και υποδομών, κόστος ζωής, οι κάτοικοι νιώθουν «ξεχασμένοι».
Και όταν τα μικρά νησιά αδειάζουν, χάνεται μαζί τους και ένα κομμάτι Ελλάδας. Χάνεται ο πολιτισμός τους, η τοπική ταυτότητα, η ιστορική συνέχεια, αλλά κυρίως η εθνική γραμμή άμυνας που στηρίζεται όχι σε μηχανισμούς, αλλά στους ανθρώπους που επιμένουν να ζουν εκεί.
Στήριξη των ακριτών: ζήτημα τιμής, ευθύνης και συνέχειας
Τα μικρά νησιά δεν είναι μόνο γεωγραφικά σημεία στον χάρτη. Είναι φάροι ελληνισμού. Είναι μνήμες, ιστορία, παράδοση, αίσθημα ευθύνης. Είναι το αληθινό μέτωπο της Ελλάδας. Η στήριξη των κατοίκων τους, των ακριτών, δεν είναι απλώς μια κοινωνική πολιτική- είναι εθνική υποχρέωση. Γιατί όπου υπάρχει οικογένεια, παιδί, σχολείο, ζωή, εκεί υπάρχει και Ελλάδα.
BINTEO
