Τις σημαντικές δυσλειτουργίες που δημιούργησε ο υφιστάμενος Νόμος 4412 στην ταχύτητα υλοποίησης των έργων στους δήμους, υπογράμμισε ο πρόεδρος της ΚΕΔΕ Δημήτρης Παπαστεργίου σε παρέμβασή του στη Διαρκή Επιτροπή Παραγωγής και Εμπορίου της Βουλής.
Παράλληλα ο πρόεδρος της ΚΕΔΕ τόνισε ότι οι προωθούμενες αλλαγές στο νομικό πλαίσιο κινούνται σε θετική κατεύθυνση, καθώς με βάση τα όσα προτείνονται στο νέο νομοσχέδιο, οι Δήμοι δεν θα αναγκαστούν να ζήσουν ξανά δύσκολες καταστάσεις, όπως συνέβαινε με τις κληρώσεις στα μικρά έργα αλλά και τη σύνθεση των επιτροπών έργων, στις οποίες συμμετείχαν με κλήρωση υπάλληλοι από διάφορες υπηρεσίες, πλην αυτής που αποτελούσε αναθέτουσα αρχή.
Ο Δ. Παπαστεργίου τόνισε πως ο υφιστάμενος Ν. 4412 δημιούργησε σημαντικά προβλήματα και δυσλειτουργίες όσον αφορά την ταχύτητα υλοποίησης των έργων στους Δήμους, επισημαίνοντας πως είναι ένας από τους σημαντικότερους λόγους που οι ρυθμοί απορροφητικότητας δεν είναι τόσο υψηλοί, όσο επιθυμούμε.
Επανέλαβε ότι την περίοδο αυτή, που η αναπτυξιακή επανεκκίνηση της χώρας απαιτεί γρήγορους ρυθμούς, οι Δήμοι χρειάζονται ένα σύγχρονο κι αποτελεσματικό νομικό πλαίσιο για τις προμήθειες και τα έργα του Δημοσίου. Ένα νέο θεσμικό καθεστώς, το οποίο θα αντιμετωπίσει τα προβλήματα που δημιούργησε ο Ν. 4412, θα διασφαλίζει την απλούστευση και την ταχύτερη υλοποίηση των διαδικασιών, δίνοντας έμφαση στην ταχύτητα και την αποτελεσματικότητα, χωρίς φυσικά να επιτρέπει «εκπτώσεις» όσον αφορά τη διαφάνεια και το δημόσιο έλεγχο.
Η αλλαγή του Ν. 4412 αποτελεί πάγιο αίτημα της αυτοδιοίκησης και είναι θετικό ότι με βάση τα όσα προτείνονται στο νέο νομοσχέδιο, οι Δήμοι δεν θα αναγκαστούν να ζήσουν ξανά δύσκολες καταστάσεις, όπως συνέβαινε με τις κληρώσεις στα μικρά έργα αλλά και τη σύνθεση των επιτροπών έργων, στις οποίες συμμετείχαν με κλήρωση υπάλληλοι από διάφορες υπηρεσίες, πλην αυτής που αποτελούσε αναθέτουσα αρχή.
Στους επικριτές του νέου νομοσχεδίου ο Πρόεδρος της Κ.Ε.Δ.Ε. έκανε μια ιδιαίτερη αναφορά, λέγοντας πως όσοι ασχολούνται με τη λειτουργία των Δήμων γνωρίζουν καλά πως η διαπλοκή δεν κρύβεται στα έργα των 30 και 60.000 ευρώ.
Σημειώνεται ότι προσφάτως ο πρόεδρος της ΚΕΔΕ συναντήθηκε με τον υπουργό Μεταφορών και Υποδομών Κώστα Καραμανλή με τον οποίο συζήτησε το περιεχόμενο του νομοσχεδίου.
Τα θετικά σημεία του νέου νομοσχεδίου
Ο Πρόεδρος της ΚΕΔΕ ανέφερε πως το νέο νομοσχέδιο περιλαμβάνει πολλά θετικά σημεία για τους Δήμους, κάνοντας συγκεκριμένες αναφορές, η εφαρμογή των οποίων θα μας επιτρέψει να κερδίσουμε το χαμένο χρόνο, Θετικά σημεία όπως :
- Όσα προβλέπονται στα άρθρα 50 και 108, για τις κληρώσεις των μικρών έργων και τις συνθέσεις των επιτροπών. Καταργούνται οι κληρώσεις για την ανάδειξη των επιτροπών, που επέφεραν υπερβολικές καθυστερήσεις στην διεξαγωγή των διαγωνισμών. Την ίδια στιγμή, καθίσταται υποχρεωτική η ανάρτηση της μελέτης του έργου πριν την προκήρυξή του, ώστε οι συμμετέχοντες στο διαγωνισμό να μπορούν να διαμορφώνουν πληρέστερη εικόνα του έργου.
- Η πρόβλεψη στο άρθρο 50 για αύξηση του ορίου στα 30.000 ευρώ για απευθείας αναθέσεις που αφορούν μελέτες και προμήθειες και στα 60.000, όταν πρόκειται για μικρά έργα.
- Η πρόβλεψη στο άρθρο 15 για ενίσχυση του συστήματος μελέτη – κατασκευή, ώστε να μπορεί να εκκινεί η διαδικασία δημοπράτησης των έργων με χαμηλότερο βαθμό ωριμότητας απ’ ό, τι ισχύει σήμερα. Αυτός ο τρόπος ανάθεσης έχει ως βασική αρχή τη μετατόπιση της ευθύνης των μελετών στον Ανάδοχο.
- Η μετατροπή του συστήματος σε δηλωτικό από ελεγκτικό, όπως είναι σήμερα. Με τον τρόπο αυτό διευκολύνονται οι επιμετρήσεις και οι λογαριασμοί του έργου. Και η Διευθύνουσα Υπηρεσία απαλλάσσεται από υποχρεώσεις, στις οποίες δεν μπορούσε να ανταποκριθεί.
- Η αντιμετώπιση των εξαιρετικά χαμηλών προσφορών, με τα όσα προβλέπονται στο άρθρο 32, τις οποίες όλοι έχουν πληρώσει με καθυστερήσεις και εμπλοκές έργων.
- Η απλούστευση των διαδικασιών ως προ τα στάδια κατακύρωσης μιας διαγωνιστικής διαδικασίας
- Η ευελιξία ως προς την δυνατότητα συμπλήρωσης των δικαιολογητικών συμμετοχής κατά το στάδιο της αξιολόγησης, ώστε να αποφεύγονται οι ατέρμονες διαδικασίες υποβολής ενστάσεων.
- Το γεγονός ότι εισάγεται πρόβλεψη διαδικασίας απευθείας ανάθεσης μέσω ηλεκτρονικών καταλόγων (e – marketplace) με ανώτατο όριο τις 40.000 ευρώ ανά είδος προμηθευόμενου αγαθού.
Οι αλλαγές που προτείνει η Κ.Ε.Δ.Ε.
Ο Πρόεδρος της Κ.Ε.Δ.Ε παρουσίασε κατά τη διάρκεια της συνεδρίασης της Επιτροπής, τις αλλαγές που προτείνει επί του περιεχομένου του νομοσχεδίου η αυτοδιοίκηση Α’ Βαθμού, τις οποίες έχει ήδη καταθέσει με υπόμνημα κατά τη διαδικασία της δημόσιας διαβούλευσης που έγινε και έληξε στις 7 Δεκεμβρίου του 2020.
Το υπόμνημα αυτό περιέχει 18 σημεία, με τα κυριότερα από αυτά να αναφέρουν :
- Με το άρθρο 50 τροποποιείται το άρθρο 118 του ν.4412/2016. Αφορά τον ορισμό του ανώτατου ορίου αναθέσεων στο 10% των πιστώσεων της αναθέτουσας αρχής κατ’ έτος. Η διάταξη θέλει διευκρινήσεις. Στις πιστώσεις αυτές συμπεριλαμβάνονται όλα τα έργα ανεξάρτητα από πηγές χρηματοδότησης, πότε και ποιος γνωμοδοτεί;
- Ως προς το άρθρο 53 παρ. 3 του Ν/Σ. Η άνω τροποποίηση εισάγει ένα κατ’ ελάχιστον διάστημα μεταξύ πρόσκλησης και κοινοποίησης απόφασης ανάθεσης, πέντε (5) εργάσιμων ημερών, ήτοι τουλάχιστον 7-8 ημερολογιακών, καθιερώνοντας μια σημαντική καθυστέρηση στην εξέλιξη της διαδικασίας, σε σχέση και με το μέχρι σήμερα θεσμικό πλαίσιο, με το οποίο δεν προβλέπεται συγκεκριμένο διάστημα. Η σημερινή πρόβλεψη θέτει ένα χρονικό διάστημα το οποίο έρχεται σε αντίθεση με την ευελιξία και την ταχύτητα που διέπουν το χαρακτήρα των απευθείας αναθέσεων .
- Η υποχρεωτική χρήση ΕΣΗΔΗΣ από τις αναθέτουσες αρχές σε όλες τις διαδικασίες ανάθεσης, με αντικείμενο άνω των 30.000,00 € αντί των 60.000,00 €, που ισχύει σήμερα, θα δημιουργήσει μεγαλύτερη γραφειοκρατία και προβλήματα, ιδίως στους μικρούς Δήμους. Προτείνουμε το όριο να μείνει ως έχει σήμερα.
Επιπλέον συμπλήρωσε:
- Με το άρθρο 2 τροποποιείται το άρθρο 32Α του ν. 4412/2016. Σήμερα μπορούμε να προσφύγουμε σε απευθείας διαπραγμάτευση, σε περίπτωση άγονου διαγωνισμού. Με το νέο νόμο, η παράγραφος αυτή καταργείται. Η μη δυνατότητα προσφυγής στην διαδικασία της διαπραγμάτευσης του άρθρου 32 στην περίπτωση του άγονου διαγωνισμού και η υποχρέωση των Αναθετουσών Αρχών σε επαναληπτικούς διαγωνισμούς θα οδηγήσει είτε σε υπέρμετρες καθυστερήσεις με αμφίβολο αποτέλεσμα, είτε σε «τεχνητές»- «κατεπείγουσες» αναθέσεις οι οποίες πιθανώς θα «κολλήσουν» σα επόμενα στάδια. Η επαναφορά της εν λόγω εξαίρεσης είναι επιτακτική.
- Με το άρθρο 20 τροποποιείται το άρθρο 70 του ν.4412/2016. Ειδικότερα, εισάγεται υποχρέωση της αναθέτουσας αρχής για έργα εκτιμώμενης αξίας άνω του 1.000.000 ευρώ να αναρτούν τη μελέτη κατασκευής του έργου τουλάχιστον δύο μήνες πριν τη διενέργεια του διαγωνισμού. Τα περισσότερα έργα των Δήμων είναι στο όριο αυτό, το οποίο παρότι κινείται στη σωστή κατεύθυνση, φαίνεται πως θα δημιουργήσει νέες μεγάλες καθυστερήσεις. Θα μπορούσε να μείνει η υποχρεωτικότητα στη δημοσίευση, αλλά ΜΟΝΟΝ για έργα άνω του κοινοτικού ορίου (δηλ. άνω των 5.125.000€) και για ένα (1) μήνα μόνον.
- Με το άρθρο 10 τροποποιείται το άρθρο 45 του ν. 4412/2016, με το οποίο προβλέπεται πλέον η υποχρεωτική τήρηση και επικαιροποίηση ηλεκτρονικού φακέλου δημόσιας σύμβασης στο ΕΣΗΔΗΣ, όταν η διαδικασία ανάθεσης γίνεται μέσω του ΕΣΗΔΗΣ. Θεωρούμε πως πρέπει να εκδοθεί σχετική εγκύκλιος ΑΜΕΣΑ για αποφυγή παρερμηνειών και μελλοντικά προβλήματα στις πληρωμές, καθώς και άμεση παραμετροποίηση του ΕΣΗΔΗΣ.