Στον Άρειο Πάγο η μεγάλη μάχη των δανειοληπτών απέναντι στις τράπεζες και στις καταχρηστικές ρήτρες ισοτιμίας
ΓΡΑΦΕΙ Η ΕΙΡΗΝΗ ΧΑΛΚΙΤΗ
Στις 5 Δεκεμβρίου 2025, όλα τα βλέμματα στρέφονται προς τον Άρειο Πάγο, όπου θα συζητηθεί μια υπόθεση με βαρύνουσα κοινωνική και οικονομική σημασία: η τύχη των δανείων σε ελβετικό φράγκο.
Περισσότεροι από 200.000 δανειολήπτες στην Ελλάδα εξακολουθούν να επωμίζονται το βάρος συμβάσεων που, όπως υποστηρίζουν, μετατράπηκαν σε «παγίδα χρέους» εξαιτίας της ρήτρας ισοτιμίας με το ελβετικό φράγκο. Η εκτίναξη της ισοτιμίας από το 2008 και μετά ανέβασε τις οφειλές σε δυσθεώρητα επίπεδα, οδηγώντας χιλιάδες οικογένειες σε αδιέξοδο.
Η δίκη, που αφορά συλλογικές αγωγές κατά τριών συστημικών τραπεζών, θεωρείται ορόσημο όχι μόνο για τους ίδιους τους δανειολήπτες, αλλά και για το πώς η ελληνική Δικαιοσύνη θα εναρμονιστεί με τη νομολογία του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΔΕΕ), το οποίο έχει ήδη απορρίψει αντίστοιχες ρήτρες σε άλλες χώρες-μέλη.
Η μεγάλη εκκρεμότητα: δίκαιο ή τραπεζική αυθαιρεσία;
Το βασικό νομικό διακύβευμα είναι αν η ρήτρα ισοτιμίας, δηλαδή η σύνδεση της οφειλής με το ελβετικό φράγκο, ήταν κατανοητή, διαφανής και επαρκώς εξηγημένη στους δανειολήπτες.
Σύμφωνα με τον Σύλλογο Δανειοληπτών Ελβετικού Φράγκου (ΣΥ.ΔΑΝ.Ε.Φ.), οι περισσότερες συμβάσεις υπεγράφησαν χωρίς σαφή προειδοποίηση για τον συναλλαγματικό κίνδυνο, κάτι που το ΔΕΕ έχει ήδη κρίνει ως παράβαση της Οδηγίας 93/13 για τις καταχρηστικές ρήτρες.
Στην Ελλάδα, οι δανειολήπτες έχουν προσφύγει εδώ και χρόνια στη δικαιοσύνη. Μάλιστα, η απόφαση 948/2021 του Αρείου Πάγου είχε απορρίψει προηγούμενη συλλογική αγωγή, χωρίς να αποστείλει προδικαστικό ερώτημα στο ΔΕΕ, όπως ζητούσαν οι προσφεύγοντες , γεγονός που θεωρήθηκε τότε πλήγμα για τη νομική τους θέση.
Τι έχει κρίνει το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο
Η ευρωπαϊκή νομολογία είναι σαφής. Στην υπόθεση C-260/18, το ΔΕΕ έκρινε ότι όταν η τράπεζα μπορεί να καθορίζει μονομερώς την ισοτιμία, η ρήτρα θεωρείται καταχρηστική.
Σε άλλες υποθέσεις, όπως η C-609/19, το ΔΕΕ επέτρεψε την αναδρομική ακύρωση συμβάσεων με αδιαφανείς όρους, δίνοντας στα εθνικά δικαστήρια τη δυνατότητα να μετατρέπουν το δάνειο στο εθνικό νόμισμα.
Αυτό σημαίνει πως, αν ο Άρειος Πάγος ακολουθήσει το ευρωπαϊκό πνεύμα, θα μπορούσε να ανοίξει ο δρόμος για μετατροπή των δανείων σε ευρώ με ευνοϊκή ισοτιμία ή ακόμη και για μερική διαγραφή χρέους, όπως έχει συμβεί στην Πολωνία, την Ουγγαρία και την Κροατία.
Η στάση της πολιτείας και το βάρος στις πλάτες των πολιτών
Η ελληνική κυβέρνηση έχει αφήσει να εννοηθεί ότι εξετάζει νομοθετική ρύθμιση για τα δάνεια CHF. Σύμφωνα με πληροφορίες, το σχέδιο περιλαμβάνει: προαιρετική μετατροπή σε ευρώ με σταθερή ισοτιμία, μείωση υπολοίπου 10–25%, σταθερό επιτόκιο κάτω του 3%, και επιμήκυνση της διάρκειας αποπληρωμής.
Ωστόσο, μέχρι στιγμής δεν έχει ανακοινωθεί σαφές χρονοδιάγραμμα. Στο μεταξύ, χιλιάδες νοικοκυριά ζουν με τον φόβο της απώλειας της κατοικίας τους, καθώς τα δάνειά τους έχουν μεταβιβαστεί σε εταιρείες διαχείρισης (servicers) που απαιτούν αποπληρωμή με βάση την τρέχουσα, ιδιαίτερα επιβαρυντική ισοτιμία.
Πίσω από τα νομικά επιχειρήματα, υπάρχουν πραγματικές ιστορίες: οικογένειες που πλήρωναν επί δεκαπέντε χρόνια και χρωστούν περισσότερα απ’ όσα δανείστηκαν, νέοι επαγγελματίες που εγκλωβίστηκαν σε δάνεια που «διογκώθηκαν» από την ισοτιμία, και άνθρωποι που αγωνίζονται ακόμα να διασώσουν το σπίτι τους.
Η δίκη της 5ης Δεκεμβρίου δεν αφορά μόνο ένα νομικό ζήτημα. Είναι ζήτημα δικαιοσύνης, αξιοπιστίας του τραπεζικού συστήματος και κοινωνικής ισορροπίας. Η στάση του Αρείου Πάγου θα δείξει αν η Ελλάδα θα ευθυγραμμιστεί με το ευρωπαϊκό δίκαιο προστασίας του καταναλωτή ή αν θα παραμείνει σε μια πιο «τραπεζοκεντρική» προσέγγιση. Όπως δηλώνουν νομικοί κύκλοι, μια απόφαση που θα αναγνωρίσει την καταχρηστικότητα της ρήτρας ισοτιμίας μπορεί να αποτελέσει δικαίωση για χιλιάδες πολίτες και ταυτόχρονα ισχυρό μήνυμα λογοδοσίας προς τις τράπεζες.
Το επόμενο βήμα
Όποια κι αν είναι η απόφαση, το βέβαιο είναι πως θα έχει πολλαπλές συνέπειες: Στην τσέπη των δανειοληπτών, στους ισολογισμούς των τραπεζών και στην εμπιστοσύνη της κοινωνίας προς τη δικαιοσύνη.
Η 5η Δεκεμβρίου δεν θα είναι απλώς μια ημερομηνία στο ημερολόγιο των δικαστηρίων, θα είναι ένα τεστ κοινωνικής ευαισθησίας και θεσμικής συνέπειας.
Πηγές: / Enikonomia.gr / In.gr / EfSyn.gr
Curia.europa.eu – Απόφαση C-260/18, Dziubak κατά Raiffeisen Bank
Lawspot.gr – «Δικαστήριο ΕΕ: επιτρέπεται η αναδρομική ακύρωση δανείου σε ξένο νόμισμα»
