Ο Κυριάκος Μητσοτάκης αποφάσισε ερήμην του υπουργείου Άμυνας να υποβάλει αίτημα χρηματοδότησης από τον νέο ευρωπαϊκό μηχανισμό SAFE, διαψεύδοντας δημόσια τον Νίκο Δένδια και μετατρέποντας το υπουργικό χαρτοφυλάκιο σε διακοσμητικό ρόλο.
Μόλις λίγες ημέρες νωρίτερα, ο Νίκος Δένδιας είχε δηλώσει ότι «δεν έχει νόημα να υποβάλουμε αίτημα συμμετοχής στο SAFE λόγω έλλειψης δημοσιονομικού χώρου». Η επιλογή του Πρωθυπουργού να παρακάμψει τον υπουργό Εθνικής Άμυνας μέσω ανάρτησης στα κοινωνικά δίκτυα συνιστά σαφές πολιτικό άδειασμα.
Δεν είναι η πρώτη φορά που ο Νίκος Δένδιας υποβαθμίζεται στα θέματα των κυβερνητικών επιλογών για την Εθνική Άμυνα. Όπως έχει ήδη αποκαλύψει το documentonews.gr, ο έλεγχος των εξοπλιστικών προγραμμάτων έχει γλιστρήσει και επισήμως από τα χέρια του, καθώς με ΦΕΚ που δημοσιεύτηκε στις 28 Απριλίου, ιδρύθηκε Γενική Γραμματεία Εθνικής Ασφάλειας στην Προεδρία της Κυβέρνησης, υπό τον Σύμβουλο Εθνικής Ασφαλείας Θάνο Ντόκο, με αρμοδιότητα να υποστηρίζει τον Πρωθυπουργό και το ΚΥΣΕΑ στη χάραξη πολιτικής. Στην πράξη, η νέα αυτή δομή παρακάμπτει το ΥΠΕΘΑ και συγκεντρώνει την ευθύνη για τα εξοπλιστικά προγράμματα στο Μέγαρο Μαξίμου.
Η απόφαση για ένταξη στο SAFE ανοίγει ένα νέο κεφάλαιο – όχι αναγκαστικά θετικό – για την ελληνική αμυντική πολιτική. Το εργαλείο δεν παρέχει επιχορηγήσεις αλλά δάνεια, και μάλιστα για εξοπλισμούς.
Η χρηματοδότηση, έστω και με ευνοϊκούς όρους, αυξάνει το δημόσιο χρέος, χωρίς σαφείς εγγυήσεις για ανταποδοτικότητα στην εγχώρια οικονομία. Αν δεν συνοδευτεί από ολοκληρωμένο σχέδιο ενίσχυσης της παραγωγικής βάσης, υπάρχει ο κίνδυνος να μετατραπεί σε ένα ακόμη εξοπλιστικό φετίχ, προς όφελος μεγάλων ευρωπαϊκών εταιρειών.
Ακόμη σοβαρότερη είναι η θεσμική αδυναμία του SAFE να προστατεύσει τα εθνικά συμφέροντα έναντι κρατών που παραβιάζουν συστηματικά το διεθνές δίκαιο.
Ο μηχανισμός δεν αποκλείει τη συμμετοχή της Τουρκίας. Αντιθέτως, επιτρέπει τη συμμετοχή της σε χρηματοδότηση μέσω ενός ευρωπαϊκού εργαλείου «κοινής ασφάλειας», χωρίς καμία ρήτρα σεβασμού της διεθνούς νομιμότητας. Η ελληνική κυβέρνηση δεν έθεσε κανέναν όρο, ούτε έθεσε ζήτημα πολιτικών εγγυήσεων, αποδεχόμενη αδιαμαρτύρητα έναν μηχανισμό που ενισχύει στρατιωτικά μια χώρα που εξακολουθεί να κατέχει παράνομα εδάφη κράτους-μέλους της ΕΕ.
Η διαδικασία λήψης απόφασης ενισχύει την αδιαφάνεια. Η υποβολή του αιτήματος έγινε χωρίς θεσμική διαβούλευση, χωρίς σχέδιο που να εξηγεί πού θα πάνε τα 1,2 δισ. ευρώ, και χωρίς να απαντηθούν βασικά ερωτήματα που είχαν τεθεί δημόσια:
- Ποια είναι η στρατηγική για την αξιοποίηση των χρημάτων;
- Πώς θα διασφαλιστεί εγχώρια προστιθέμενη αξία;
- Πώς θα αποτραπεί η εμπλοκή του Ελληνικού Κέντρου Αμυντικής Καινοτομίας (ΕΛΚΑΚ), που χρεώνει 2,5% διαχειριστικά έξοδα;
- Πώς θα αποφευχθεί η επανάληψη σφαλμάτων αδιαφάνειας και σπατάλης που κόστισαν δισεκατομμύρια τα προηγούμενα χρόνια;
Το SAFE δεν είναι ούτε ουδέτερο ούτε τεχνοκρατικό εργαλείο. Είναι ένας ακόμα μοχλός πολιτικής πίεσης και οικονομικής εξάρτησης, που θέτει τις αποφάσεις της άμυνας σε νέα πλαίσια διακυβέρνησης έξω από τα εθνικά κοινοβούλια και πέρα από κάθε δημοκρατικό έλεγχο.
Η κυβέρνηση Μητσοτάκη επιλέγει να δανείζεται για να εξοπλίζεται, χωρίς να συζητά με κανέναν, την ώρα που υποχρεώνει τους στρατιωτικούς να πληρώνουν από την τσέπη τους για την περίθαλψη και καταργεί την αυτοτέλεια των στρατιωτικών Ταμείων.
Το άδειασμα στον Νίκο Δένδια ήταν μόνο το επικοινωνιακό προοίμιο μιας βαθύτερης πολιτικής: οι Ένοπλες Δυνάμεις μετατρέπονται σε χώρο άσκησης κυβερνητικού συγκεντρωτισμού και εργαλείο προώθησης ευρωπαϊκών επιδιώξεων, με όχημα το χρέος.
documentos news / photo: ΤΑΤΙΑΝΑ ΜΠΟΛΑΡΗ/EUROKINISSI