Με εκτενή παρέμβαση στο Ετήσιο Τακτικό Συνέδριο της ΚΕΔΕ στην Αλεξανδρούπολη, ο Υπουργός Εσωτερικών κ. Θοδωρής Λιβάνιος ξεκίνησε με έναν πλούσιο απολογισμό έργου για τις προσλήψεις, τα οικονομικά των δήμων, την αποδοτικότητα των έργων και τον νέο Κώδικα Αυτοδιοίκησης. Τόνισε ότι το 2025 θα είναι χρονιά «σημαντικής ενίσχυσης» για την Τοπική Αυτοδιοίκηση, αλλά και χρονιά αυστηρής αξιολόγησης και παρακολούθησης στην εκτέλεση των έργων.
Ο κ. Λιβάνιος ξεκαθάρισε ότι το δημοσιονομικό πλαίσιο δεν αφήνει πολλά περιθώρια αλλά και άσκησε δριμεία κριτική στις δημοτικές αρχές καθώς όπως είπε εμφατικά ούτε εισπράττουν τα ανταποδοτικά που μπορούν και τα ΠΟΕ, ούτε ολοκληρώνουν τα έργα για το οποία έχουν εγκρίσεις.
Κωδικοποιημένα:
Ο Υπουργός αναφέρθηκε στα βήματα που έγιναν στον τομέα του προσωπικού
- Εντοπιότητα (Ν. 5049): Ενίσχυση του κριτηρίου εντοπιότητας, ώστε να στελεχώνονται οι υπηρεσίες με προσωπικό από τις τοπικές κοινωνίες.
- Ανταποδοτικές υπηρεσίες: «Έχει εγκριθεί το σύνολο των προσλήψεων» για καθαριότητα, ηλεκτροφωτισμό, ύδρευση–αποχέτευση.
- Ταχύτητα διαδικασιών: Οι νέες προκηρύξεις «θα τρέξουν πολύ πιο γρήγορα» από τον μεγάλο διαγωνισμό του καλοκαιριού 2025.
- Θέσεις ΥΕ: Έχουν εκδοθεί προσωρινά αποτελέσματα· οι δήμοι μπορούν να προσλάβουν ορισμένου χρόνουέως την έκδοση των οριστικών, που «είναι θέμα ημερών».
- Από το 2019: Οι εγκρίσεις θέσεων για Αυτοδιοίκηση έχουν φτάσει τις 19.000. «Πολλά έγιναν» στο μέτωπο των προσλήψεων, υπογράμμισε.
Οικονομικά: ενισχύσεις, ροές και στοχεύσεις
- Αντιστάθμισμα τέλους ταφής (προηγούμενου έτους): 104 εκατ. €.
- Αττική – ΕΔΣΝΑ: 48 εκατ. € για ληξιπρόθεσμα. «Λύθηκε» και το ζήτημα της διπλής πληρωμής στους δήμους Αττικής.
- ΚΑΠ – μηνιαία δόση: από 145 σε 156 εκατ. € (ετήσια ενίσχυση άνω των 120 εκατ. €).
- Έκτακτη ενίσχυση για το τέλος του 2025: 105 εκατ. €, με βάση το τελικό υπόλοιπο του λογαριασμού.
- Κάλυψη αυξήσεων 2025: Μισθολογικές αυξήσεις προσωπικού και αυξήσεις αιρετών καλύπτονται εξ ολοκλήρου.
- Αδέσποτα: Τριπλασιάζεται το κονδύλι – από το νέο έτος σε 15 εκατ. €.
- Σχολεία: Σε λίγες ημέρες καταβάλλεται η 5η δόση – 28 εκατ. € για λειτουργικά.
- Δικαστικές αποφάσεις: 50 εκατ. €.
- Σύνολο 2025: Οι ενισχύσεις αθροίζουν σε 446 εκατ. €. «Σημαντική ενίσχυση», είπε χαρακτηριστικά.
- Πλαφόν & όρια: Προωθείται αύξηση ορίου από το ΥΠΟΙΚ· εξετάζονται συμπληρωματικές κινήσεις ανάλογα με την εκτέλεση.
Τι δείχνει το Παρατηρητήριο ΟΤΑ
- Απολογισμοί 2024 vs 2019: +2,7 δισ. € (ΚΑΠ, ίδια έσοδα, χρηματοδοτικά εργαλεία).
- Πίεση σε μητροπολιτικούς δήμους: Μεγαλύτερη ένταση εκεί όπου δεν υπήρξαν αυξήσεις.
- Ορεινοί & νησιωτικοί: Τα μεγαλύτερα ταμειακά διαθέσιμα των τελευταίων ετών· «δεν έχουν ταμειακό πρόβλημα» με τη νέα κατανομή ΚΑΠ.
- Ανταποδοτικά τέλη 2025: 75 δήμοι εισέπραξαν λιγότερα από το 2024.
- Ίδια έσοδα: 63 δήμοι είχαν χαμηλότερα ίδια έσοδα σε σχέση με το 2024.
- Απαιτήσεις ~3 δισ. €: Με τις σημερινές επιδόσεις μεταφράζονται σε ~46 εκατ. €/έτος στα ταμεία·και θα μπορούσε να υπάρξει διπλασιασμός εισπραξιμότητας σε 150 εκατ. €/έτος.
Εκτέλεση έργων: «το στοίχημα της απορρόφησης»
- Ανεκτέλεστα: 1,1 δισ. € στο τέλος του 2025.
- Οδοποιία: Εγγεγραμμένα 521 εκατ. € – υλοποίηση ~121 εκατ. € (περίπου 25%).
- «Α. Τρίτσης»: Εντάξεις 3,7 δισ. €, συμβάσεις 2,8 δισ. €, πληρωμές πενταετίας 1,8 δισ. €.
- Καθυστερήσεις: 271 ενταγμένα έργα χωρίς σύμβαση, 240 έργα χωρίς διαγωνισμό.
- Μήνυμα: Η μη εκτέλεση μπλοκάρει νέες χρηματοδοτήσεις· ζητείται ρεαλιστικός προγραμματισμός και επιτάχυνση διαδικασιών.
Ανταποδοτικές υπηρεσίες: «μεγάλη κατάκτηση, αλλά…»
Ο Υπουργός εξήρε τη θεσμική ευελιξία των ανταποδοτικών («μπορείτε να κάνετε τα έργα που θέλετε»), επισήμανε όμως ότι:
- 645 εκατ. € από ΚΑΠ μεταφέρθηκαν για να ενισχύσουν ανταποδοτικά, εκ των οποίων 445 εκατ. € σε καθαριότητα–ηλεκτροφωτισμό και 217 εκατ. € σε ύδρευση–αποχέτευση.
- Επισήμανε ως «πολύ κακό» το φαινόμενο μη καταβολής εισφορών σε συνδέσμους.
Ψηφιακός μετασχηματισμός & ΤΑΑ
Ο Υπουργός έκρουσε καμπανάκι: η απορροφητικότητα στα έργα ψηφιακού μετασχηματισμού είναι μικρότερη του 15%, ενώ το Ταμείο Ανάκαμψης κλείνει. Ζήτησε άμεση επιτάχυνση και ωρίμανση διαδικασιών.
Για την Αξιολόγηση:
- Ανοίγει η νέα πλατφόρμα αξιολόγησης ΟΤΑ εντός Νοεμβρίου: θα υπάρχει πλήρης εικόνα οικονομικών δεδομένων για όλους.
- Σημείωσε ότι ορισμένοι δήμοι αρνήθηκαν ιδεολογικά να συμμετάσχουν και αυτό αποτελεί προσβολή προς τους δημότες τους.
- Αξιολόγηση πολιτών: Το σύστημα συνεχίζεται και ενισχύεται.
ΔΕΥΑ: μόνιμη λύση σε δύο άξονες
- Δημόσιος χαρακτήρας νερού + αποτελεσματικότητα προς όφελος όλων.
- Παρατηρητήριο οικονομικής αυτοτέλειας και είσπραξη ληξιπρόθεσμων με τη συνδρομή ΑΑΔΕ (ρυθμίσεις οφειλών).
- Προσωπικό: Εξέταση ειδικής προκήρυξης μόνιμου προσωπικού για ΔΕΥΑ.
- Οργάνωση: Κάθε δήμος με ΔΕΥΑ καλύπτει όλη την επικράτειά του· οι σύνδεσμοι ύδρευσης «δεν έχουν λόγο ύπαρξης».
- Συνεργασίες: Όμοροι δήμοι μπορούν εθελοντικά να συστήσουν κοινή ΔΕΥΑ.
- Χρηματοδότηση: Δυνατότητα δανεισμού για έργα υποδομής και με 200 εκατ. € επιδότηση.
Αδειοδοτήσεις – παιδικοί σταθμοί & σχολεία
- Νέα ψηφιακή πλατφόρμα κατηγορίας 5 (σε συνεργασία με ΥΠΕΝ) για παιδικούς σταθμούς και σχολικά κτίρια, επιτάχυνση αδειοδοτήσεων και λύση των ελάχιστων εναπομενουσών ιδιοκτησιακών εκκρεμοτήτων.
ΥΔΟΜ: αλλαγή φιλοσοφίας
- Το μοντέλο του 2010 «δεν δούλεψε», ούτε οι συμπράξεις.
- Οι άδειες αποτελούν on–off κριτήριο (εφόσον πληρούνται προϋποθέσεις, εκδίδονται), άρα απαιτείται σαφήνεια και απλούστευση χωρίς τοπική ευθύνη.
Νέος Κώδικας Αυτοδιοίκησης: 5 βιβλία, 1.000 άρθρα, >1.600 σελ.
Ο κ. Λιβάνιος παρουσίασε τη δομή του νέου Κώδικα, που θα συνοδευτεί από επιχειρησιακό σχέδιο, εγκυκλίους και «οδικούς χάρτες». Εντός του μήνα η ΚΕΔΕ θα λάβει ολόκληρο το κείμενο, πριν τεθεί σε δημόσια διαβούλευση.
1) Γενικές & εκλογικές διατάξεις
- Εκλογικό σύστημα, έλεγχος προεκλογικών δαπανών.
- Προοπτική ενός γύρου και ηλεκτρονικής ψηφοφορίας (e-voting).
- Διορθώσεις στο πλαίσιο εκλογικών δαπανών.
2) Διακυβέρνηση
- Νέοι κανόνες για δημοτικά συμβούλια & επιτροπές.
- Ηλεκτρονικά δημοψηφίσματα με γρήγορες, απλές διαδικασίες.
- Διαφάνεια – λογοδοσία: δημόσια πρακτικά, ανοικτά δεδομένα.
- Νομικά πρόσωπα: αναδιάταξη – «πάνω από 25 κατηγορίες» χωρίς σαφή λόγο ύπαρξης σε πολλές περιπτώσεις.
3) Αρμοδιότητες
- Καταγραφή και ταξινόμηση 1.200 αρμοδιοτήτων της ΤΑ.
- Μόνιμος μηχανισμός μεταφοράς αρμοδιοτήτων με ρήτρες πόρων, προσωπικού, υποδομών.
- «Τεκμήριο καθημερινότητας» για απλούστερες κανονιστικές αποφάσεις.
- Υποχρεωτική διαβούλευση πριν την έκδοση κανονιστικών αποφάσεων.
- Επιλογές άσκησης αρμοδιότητας (αυτοτελώς, διαδημοτικά, άλλες μορφές).
- Μητροπολιτική αυτοδιοίκηση: ο Υπουργός δήλωσε αρνητικός.
4) Νέα Οικονομικά ΟΤΑ που τα χαρακτήρισε «κοσμογονία»
- Δήμαρχος διατάκτης στην ένταξη έργων· λιγότερες διαδικασίες, απλούστευση.
- Τέλος ύδατος για δήμους χωρίς ΔΕΥΑ.
- Νέο πλαίσιο διαφημιστικών τελών και επικαιροποίηση συντελεστών στη φορολογητέα ύλη.
- Επικαιροποίηση θεσμικού πλαισίου ΚΑΠ (δήμοι & περιφέρειες).
- Αυτόματη αύξηση ΚΑΠ από τον κρατικό προϋπολογισμό όταν αυξάνει η μισθοδοσία.
- Έκτακτες ενισχύσεις χωρίς νομοθετικές μεταβολές.
- Πλήρης ψηφιοποίηση οικονομικών διαδικασιών (π.χ. βεβαιώσεις δημοπρασίες).
- Ρητός καθορισμός πλαισίου ευθύνης ανά υπάλληλο.
- Είσπραξη επιτόπου, Κέντρο διαχείρισης δημοτικών εσόδων, ενιαία εικόνα οφειλών πολίτη σε όλους τους δήμους.
- Κοινωνικές παροχές: δυνατότητα επιδόματος γέννησης έως 3.000 € και άλλων στοχευμένων παροχών (εκπαιδευτικά, καύσιμα δομών υγείας, στέγαση κ.ά.).
- Δημοτική περιουσία: απλοποίηση διαχείρισης, δωρεές κινητών και ηλεκτρονικές δημοπρασίες «σχεδόν παντού».
5) Εποπτεία & έλεγχος
- Αυτοτελής Υπηρεσία Εποπτείας με στελέχωση μέσω ΑΣΕΠ.
- Ηλεκτρονική διαχείριση εγγράφων και κατάργηση χωρικής αρμοδιότητας Αποκεντρωμένων Διοικήσεων.
- Ταχύτητα ελέγχου με συγκεκριμένες προθεσμίες.
- Κεντρικό Πειθαρχικό Συμβούλιο για αιρετούς με κατά προτεραιότητα εκδίκαση.
- Αυτοδίκαιη αργία: αλλαγή πλαισίου· αργία ουσιαστικά μετά από τελεσίδικη καταδίκη.
- Αυτόφωρο: πρόβλεψη εξαίρεσης για δημάρχους και αντιδημάρχους.
Κλείνοντας
Ο κ. Λιβάνιος υπογράμμισε ότι οι δημοσιονομικές παρεμβάσεις τελούν υπό το πλαίσιο κανόνων της Ευρωζώνης(όπως εξηγήθηκε και στη συνάντηση ΚΕΔΕ–ΥΠΟΙΚ), ωστόσο «το 2025 φέρνει χειροπιαστή ενίσχυση και νέα εργαλεία», με αιχμές την αξιολόγηση, την εκτέλεση έργων, την οργάνωση των ΔΕΥΑ και τον Νέο Κώδικα που «εξορθολογίζει κανόνες μίας ολόκληρης εποχής». / myota.gr
BINTEO
