Παραγγελίες ρεκόρ για τις βιομηχανίες αμυντικών συστημάτων που ανεβαίνουν οι μετοχές τους – Μερίδιο διεκδικεί και η Ελλάδα που επικαιροποιεί το 12ετές εξοπλιστικό πρόγραμμα ύψους 7 δισ. ευρώ
Παρά τη δημοσιονομική σταθερότητα, αλλά και τα επιτεύγματα της ευρωπαϊκής ενοποίησης, όπως το κοινωνικό κράτος ή η κινητικότητα στην εργασία εντός Ε.Ε., οι Βρυξέλλες δεν φαίνεται να αγνοούν πλέον ότι η Ευρώπη είναι πλήρως ευάλωτη σε οποιαδήποτε επίθεση συμβατικών ενόπλων δυνάμεων, έχοντας αφήσει τα χρόνια να περνούν σε μια κατεύθυνση αφοπλισμού της. Δεν αποτελεί μυστικό ότι οι ηγέτιδες χώρες της Ε.Ε. έμειναν δραματικά πίσω ως προς τον αμυντικό εξοπλισμό τους από το 1994 και μετά, όταν για παράδειγμα την τελευταία τριακονταετία η Γερμανία εμφάνισε μείωση 77% στα τεθωρακισμένα οχήματα μάχης της, η Μεγάλη Βρετανία συρρίκνωσε κατά 72% τις στρατιωτικές της δαπάνες ως προς την προμήθεια μαχητικών αεροσκαφών, η Γαλλία περιέκοψε κατά 34% τον προϋπολογισμό της για πολεμικά πλοία επιφανείας, ενώ η Ισπανία μείωσε την ίδια περίοδο κατά 75% τα έξοδά της για υποβρύχια.
Την ίδια ώρα, για μεγάλο μέρος της ευρωπαϊκής στρατιωτικής κοινότητας σπανίζει η εμπειρία στον σχεδιασμό ή τη διοίκηση επιχειρήσεων συνδυασμένης δύναμης μεγάλης κλίμακας, ενώ «κλειδί» για αρκετούς αναλυτές αποτελεί η αγορά και σωστή συντήρηση λειτουργικών συστημάτων, αντί της απόκτησης ακριβών συστημάτων υψηλής τεχνολογίας, με πεπερασμένες στην πράξη δυνατότητες, όπως συνέβη σε αρκετές περιπτώσεις στο πρόσφατο ευρωπαϊκό παρελθόν.
Πρακτικά, για τα κράτη-μέλη της Ε.Ε. το νέο πανευρωπαϊκό αμυντικό πακέτο προσφέρει χρηματοδοτικά εργαλεία σε πέντε κατευθύνσεις, αρχής γενομένης από πρόσθετες αμυντικές δαπάνες έως και 1,5% του ΑΕΠ, οι οποίες θα εξαιρεθούν από τα όρια δαπανών της Ε.Ε. για τέσσερα χρόνια. Επιπλέον, προβλέπεται η κινητοποίηση περισσότερων ιδιωτικών κεφαλαίων, η προσαρμογή της εντολής της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων (ΕΤΕΠ) και η παροχή κινήτρων για επενδύσεις που σχετίζονται με την άμυνα στον προϋπολογισμό της Ε.Ε., προκειμένου τα κεφάλαια να συνδράμουν στην μεσομακροπρόθεσμη ανάπτυξη ευρωπαϊκής αμυντικής βιομηχανίας.
Παίκτες και εταιρείες
Το άνοιγμα ενός καθοριστικού κεφαλαίου για την ευρωπαϊκή άμυνα δεν αφήνει ασυγκίνητους τους μεγάλους «παίκτες» της αμυντικής βιομηχανίας παγκοσμίως, είτε αυτό αφορά οπλικά συστήματα με τεχνολογίες αιχμής, είτε την παροχή παραδοσιακού στρατιωτικού εξοπλισμού, πυρομαχικών και βλημάτων σε μεγάλες ποσότητες, με δεδομένη και την υπερκατανάλωσή τους στην Ουκρανία.
Πολύ περισσότερο, όταν η Ρωσία παρήγαγε μόνο φέτος 3 εκατομμύρια βλημάτων πυροβολικού, δηλαδή σχεδόν τρεις φορές τη συνολική παραγωγή των ΗΠΑ και της Ευρώπης, κατά πληροφορίες του ΝΑΤΟ που επικαλέστηκε το CNN. Επιπλέον, θα πρέπει να ξεπεραστούν σχεδιαστικές διαφορές ως προς τα αναλώσιμα, αλλά και να ανασχεδιαστεί το δίκτυο επιμελητείας πανευρωπαϊκά, το οποίο γίνεται εύκολα στόχος για μη επανδρωμένα οχήματα και «αόρατα» μαχητικά αεροσκάφη.
Ρεκόρ πριν το «ReArm»
Η εκκίνηση, άλλωστε, ένα ανοδικού ράλι στις τιμές των μετοχών εταιρειών αμυντικής τεχνολογίας δόθηκε από τις πρώτες ημέρες της δεύτερης θητείας του Ντόναλντ Τραμπ, με το πρώτο limit up να συνοδεύει τις δηλώσεις του περί αύξησης της συμμετοχής επί του ΑΕΠ τους, σε ποσοστό 5%, για τα ευρωπαϊκά κράτη-μέλη του ΝΑΤΟ τον περασμένο Ιανουάριο. Έκτοτε, οι τιμές των μετοχών σε ευρωπαϊκές εταιρείες όπλων εμφάνισαν σημαντική δυναμική, για να εκτοξευθούν την τελευταία εβδομάδα, εν αναμονή των εξαγγελιών της προέδρου της Κομισιόν για το νέο αμυντικό πακέτο της Ε.Ε.
Ενδεικτικό της υψηλής προσδοκίας που έχει καλλιεργηθεί με ορίζοντα την άνοδο των εθνικών αμυντικών δαπανών εντός της Ε.Ε. είναι το γεγονός ότι η βρετανική ΒΑΕ έκανε λόγο για «παραγγελίες ρεκόρ» τον περασμένο μήνα, με τα ετήσια κέρδη της να ξεπερνούν τα 3 δισ. λίρες για πρώτη φορά το 2024, ενώ η μετοχή της έχει υπερδιπλασιαστεί από την έναρξη του πολέμου στην Ουκρανία.
Κοινός συντονισμός
Πέρα από τις μαζικές προμήθειες σε αμυντικό εξοπλισμό, «μία κραυγαλέα αναποτελεσματικότητα στην ευρωπαϊκή άμυνα παραμένει η έλλειψη διαλειτουργικότητας. Είναι εκπληκτικό το γεγονός ότι χρησιμοποιούνται διαφορετικοί τύποι πυρομαχικών για τα ίδια οπλικά συστήματα, καθιστώντας τα ασύμβατα», αναφέρει χαρακτηριστικά η δεξαμενή σκέψης Atlantic Council, συμπεραίνοντας ότι «αυτός ο κατακερματισμός αποδυναμώνει την ικανότητα της Ευρώπης να ανταποκρίνεται αποτελεσματικά στις απειλές για την ασφάλεια».
Μπροστά σε αυτό το τοπίο, ως άμεση προτεραιότητα λογίζεται και ο συντονισμός σε επίπεδο Γενικών Επιτελείων μεταξύ των ευρωπαϊκών κρατών, με το Παρίσι να καλεί, σε μια πρώτη κίνηση, τους επιτελείς τους την επόμενη εβδομάδα σε συνάντηση εργασίας. Η προοπτική διαλειτουργικότητας καθίσταται ακόμη πιο επείγουσα για την Ε.Ε., όταν οι ΗΠΑ διατηρούσαν τον συντονισμό και τη διοίκηση στις περισσότερες πολυεθνικές επιχειρήσεις, όπου μετείχαν και Ευρωπαίοι, ενώ οι Ενοπλες Δυνάμεις των κρατών-μελών της Ε.Ε. είχαν ασκηθεί σε ανθρωπιστικές επιχειρήσεις τα τελευταία χρόνια, χωρίς να περιλαμβάνουν στα επιχειρησιακά σχέδιά τους το ενδεχόμενο απειλής από έναν οργανωμένο τακτικό στρατό, όπως ο ρωσικός.
Το κενό αυτό είχε, κατά πάσα πιθανότητα, κατά νου ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν, όταν παραμονές των εξαγγελιών της προέδρου της Κομισιόν Ούρσουλας φον ντερ Λάιεν έθεσε ζήτημα επέκτασης της πυρηνικής ομπρέλας της Γαλλίας προς τους Ευρωπαίους συμμάχους της, προοπτική που φαίνεται να συμμερίζονται ο μελλοντικός Γερμανός καγκελάριος Φρίντριχ Μερτς, αλλά και ο Βρετανός πρωθυπουργός Κιρ Στάρμερ. Για το Ελιζέ, η ρωσική απειλή είναι «υπαρκτή» και το 40% του προϋπολογισμού της Μόσχας κατευθύνεται σε ετήσια βάση στις αμυντικές της δαπάνες, τη στιγμή που ο ρωσικός στρατός επέδειξε πρωτοφανή αντοχή σε επίπεδο επιμελητείας, στο μέτωπο της Ουκρανίας.
Ανοίγει η βεντάλια του Εξοπλιστικού
Με μια νέα γεωπολιτική πραγματικότητα να αναδύεται με ορμή τους τελευταίους μήνες, την πρόταση του Ελληνα πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη υιοθέτησε το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα, λίγο πριν από τη Σύνοδο Κορυφής για την ευρωπαϊκή άμυνα, με την Αθήνα να έχει κάνει ουσιαστικά βήματα ως προς την αμυντική της θωράκιση τα τελευταία χρόνια, διαθέτοντας για παράδειγμα αεροπορική υπεροπλία στο Αιγαίο. Εξάλλου, η Αθήνα παρακολουθούσε στενά τις γεωπολιτικές εξελίξεις που προμηνύονταν με την αλλαγή σκυτάλης στον Λευκό Οίκο, με τη γραμμή επικοινωνίας ανάμεσα στο Μέγαρο Μαξίμου και το Πεντάγωνο να παραμένει σταθερά ανοιχτή. Τα νέα δεδομένα, ωστόσο, επικαιροποιούν, εκ νέου κατά πληροφορίες, το 10ετές+ εξοπλιστικό πρόγραμμα ύψους 7 δισ. ευρώ που είχε αρχικά επεξεργαστεί το Πεντάγωνο, υπό το πρίσμα της ενεργοποίησης της εθνικής ρήτρας διαφυγής.
«Η Ευρώπη μέχρι χθες περιόριζε, για να μην πω τιμωρούσε, δημοσιονομικά μία χώρα-μέλος της Ευρωπαϊκής Ενωσης που εξ ανάγκης δαπανούσε για δεκαετίες για την άμυνά της, γιατί ακριβώς είχε την ανάγκη να αμυνθεί, εάν χρειαζόταν, μόνη της», ανέφερε ο υπουργός Εθνικής Αμυνας Νίκος Δένδιας από το βήμα της Βουλής, συμπληρώνοντας ότι η «νέα ευρωπαϊκή προσέγγιση για τις δαπάνες για την Αμυνα, που αποτελεί αναγνώριση του λάθους και της σχιζοφρενούς αντίληψης που υπήρχε μέχρι σήμερα».
Η βαρύτητα, εξάλλου, που δίνει η κυβέρνηση στην ενίσχυση της αποτρεπτικής ισχύος της χώρας αντανακλάται στο γεγονός ότι το νέο εξοπλιστικό πρόγραμμα θα παρουσιαστεί τις επόμενες εβδομάδες στη Βουλή από τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη και τον υπουργό Αμυνας Νίκο Δένδια και σε μια σύνθεση που θα υπερβαίνει την Επιτροπή Εξωτερικών και Αμυνας και το ΚΥΣΕΑ. Και αυτό γιατί, σύμφωνα με πληροφορίες, η ενεργοποίηση της ρήτρας διαφυγής αναμένεται να οδηγήσει σε επέκταση του ελληνικού εξοπλιστικού προγράμματος, το οποίο χαρακτηρίζεται σε συνδυασμό και με τις νωπές αποφάσεις της Συνόδου Κορυφής από:
■ Στροφή σε στρατηγικά και έξυπνα όπλα.
■ Εμφαση σε τεχνολογικές εφαρμογές που άπτονται στρατιωτικού ενδιαφέροντος.
Κάθε άλλο παρά τυχαία το Πεντάγωνο προετοιμάζει την «Ασπίδα του Αχιλλέα», δηλαδή τον διπλό θόλο που θα παρέχει προστασία σε πέντε επίπεδα: Αντιπυραυλικό, αντί-drone, εναντίον αεροσκαφών, εναντίον πλοίων και εναντίον υποβρυχίων. Στα στρατηγικά όπλα εντάσσονται ακόμη:
■ Η απόκτηση των μαχητικών αεροσκαφών F-35.
■ Οι πύραυλοι Meteor που φέρουν τα μαχητικά αεροσκάφη Rafale.
■ Οι 3 φρεγάτες FDI HN (Belh@rra), οι οποίες αναμένεται να συμβάλλουν στην προβολή ναυτικής ισχύος στη Νοτιοανατολική Μεσόγειο και όχι αναγκαστικά μόνο στο Αιγαίο, με φόντο το τουρκολιβυκό σύμφωνο και
■ Οι πύραυλοι Scalp Naval, τους οποίους σε ανύποπτο χρόνο ο κ. Δένδιας είχε περιγράψει ως «τα νέα προηγμένα στρατηγικά όπλα των νέων φρεγατών μας».
Χωρίς να δώσει περισσότερες λεπτομέρειες τον περασμένο Σεπτέμβριο, ως μέρος της διαπραγμάτευσης με τη γαλλική πλευρά ειπώθηκε από τον υπουργό Εθνικής Αμυνας ότι «τρεις φρεγάτες να φέρουν τον στρατηγικό πύραυλο SCALP NAVAL, ίσως τον πιο προηγμένο πύραυλο “cruise” που μπορεί να πλήττει στόχους στρατηγικής σημασίας σε αποστάσεις άνω των χιλίων χιλιομέτρων, με πολύ μεγάλη ακρίβεια», με τις πληροφορίες να θέλουν να έχει υπάρξει πρόοδος στο συγκεκριμένο πεδίο.
Παράλληλα, εντείνονται οι προσπάθειες του Πενταγώνου να μη μείνει αμέτοχη η ελληνική αμυντική βιομηχανία μπροστά στο παράθυρο ευκαιρίας των 800 δισ. ευρώ, με προμετωπίδα του υπουργείου Αμυνας την ΕΑΒ, η οποία έχει δώσει δείγματα γραφής με την αναβάθμιση των μαχητικών αεροσκαφών F-16. Παρότι η στροφή προς την εγχώρια αμυντική τεχνολογία κορυφώθηκε με την ίδρυση και τη λειτουργία του Ελληνικού Κέντρου Αμυντικής Καινοτομίας πέρυσι, στρατιωτικές πηγές αισιοδοξούν ότι οι αριθμητικά πολλές και υποσχόμενες ελληνικές ιδιωτικές εταιρείες αμυντικής τεχνολογίας μπορούν να εισφέρουν με έναν τρόπο στον επανεξοπλισμό της Ευρώπης μέσω συνεργειών, προκειμένου να αποκτήσουν μερίδιο και αποτύπωμα στην αγορά, σε μια στιγμή ευκαιριών για νέους παίκτες στην ευρωπαϊκή ήπειρο. / ΠΗΓΗ: protothema.gr
