Στις 20 Οκτωβρίου 2021, στο πλαίσιο του 9ου Διεθνούς Φεστιβάλ «Πίστη και λόγος», το οποίο διεξήχθη στην τουριστική μονάδα «Κλιάζμα» στα περίχωρα της Μόσχας κατά το πενθήμερο 18-22 Οκτωβρίου, πραγματοποιήθηκε η κεντρική διεθνής εκδήλωση, η θεματική συζήτηση με τίτλο «Ενέργειες του Φαναρίου στην Ουκρανία: η κάλυψή τους στα ΜΜΕ».
Στη συζήτηση συμμετείχαν ο γραμματέας του Τμήματος Εξωτερικών Εκκλησιαστικών Σχέσεων του Πατριαρχείου Μόσχας επί διορθοδόξων υποθέσεων πρωθιερέας Ίγκορ Γιακιμτσούκ, ο διευθυντής του περιοδικού «Θωμάς στην Ουκρανία» πρωτοδιάκονος Αλέξανδρος Καρπένκο, ο επικεφαλής του Γραφείου Τύπου της Ουκρανικής Ορθοδόξου Εκκλησίας Β. Ανίσιμοφ, εκπρόσωποι των κατά τόπους Ορθοδόξων Εκκλησιών, ξένοι δημοσιογράφοι. Στις παρεμβάσεις τους οι ειδικοί έθιξαν τις πλέον προβληματικές πτυχές των διορθοδόξων σχέσεων των τελευταίων ετών.
Προ της παρεμβάσεώς του ο πρωθιερέας Ίγκορ Γιακιμτσούκ ανέγνωσε χαιρετισμό στο Φεστιβάλ «Πίστη και λόγος» του μητροπολίτη Κισινιόφ και πάσης Μολδαβίας Βλαδιμήρου. Ο πατήρ Ίγκορ κατονόμασε τα βασικά μέσα μαζικής ενημερώσεως, που καλύπτουν τόσο την επίσημη θέση της Ρωσικής Ορθοδόξου Εκκλησίας, όσο και του Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως, που είναι αφιερωμένα στην προσέγγιση του Ουκρανικού ζητήματος, ανέφερε επίσης τα πλέον συζητήσιμα θέματα, που εγείρονται στον ενημερωτικό τομέα σχετικά με τη νομιμοποίηση από την Κωνσταντινούπολη των εκπροσώπων των σχισματικών κοινοτήτων.
Ο πρωτοδιάκονος Αλέξανδρος Καρπένκο επεσήμανε ότι τα ορθόδοξα ΜΜΕ στην Ουκρανία παραμένουν οι μόνες πληροφοριακές πηγές, που ενημερώνουν για τα περιστατικά αρπαγών και παράνομης μετεγγραφής ναών, τις παραβιάσεις των δικαιωμάτων των κληρικών και των πιστών.
Ο επικεφαλής του Γραφείου Τύπου της Ουκρανικής Ορθοδόξου Εκκλησίας Β. Ανίσιμοφ χαρακτήρισε τη διεξαγωγή της λεγόμενης «ενωτικής συνόδου» στην Ουκρανία «έγκλημα χωρίς τιμωρία». «Παράλληλα με την εξήγηση του ιστορικού πλαισίου και της αντικανονικότητας των ενεργειών της Κωνσταντινουπόλεως, είναι εξαιρετικά σημαντικό σήμερα να πετύχουμε από το κράτος και την κοινωνία τη θεσμική, νόμιμη επίλυση του ζητήματος. Είναι πολύ σημαντικό, εφαρμόζοντας τους κρατικούς μηχανισμούς να αποκαταστήσουμε τη δικαιοσύνη, ενώ η δημοσιογραφία πρέπει να συντελέσει στη διάδοση αξιόπιστων πληροφοριών», τόνισε ο Β. Ανίσιμοφ.
Ο εκπρόσωπος της Σερβικής Ορθοδόξου Εκκλησίας πρωθιερέας Νικόλαος Πέγιοβιτς παρουσίασε το ντοκιμαντέρ μικρού μήκους «Μέχρι τη νίκη του Χριστού», αφιερωμένο στην ιστορία και τις σπουδαιότερες στιγμές, κατά τις οποίες οι ορθόδοξοι Σέρβοι του Μαυροβουνίου υπερασπίστηκαν τα ορθόδοξα ιερά προσκυνήματα και τις παραδοσιακές αξίες. «Είμαι πεπεισμένος ότι η δικαιοσύνη του Θεού θα νικήσει στην Ουκρανία, όπως νίκησε στο Μαυροβούνιο, όμως πρέπει να καταβληθούν πολλές προσπάθειες για αυτό», σημείωσε ο πρωθιερέας Νικόλαος Πέγιοβιτς.
Η δημοσιογράφος Γιανίνα Αλεξέγεβα, διευθύντρια της Ορθόδοξης Μορφωτικής Εταιρείας της Βουλγαρίας στην παρέμβασή της έθιξε την ιστορία των σχέσεων της Εκκλησίας της Βουλγαρίας με το Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως και ενημέρωσε το ακροατήριο για τις νέες ακαδημαϊκές εκδόσεις, που είναι αφιερωμένες στο Ουκρανικό ζήτημα, των οποίων πρόκειται να γίνει μετάφραση στη ρωσική γλώσσα.
Η δημοσιογράφος από την Ελλάδα Πέγκυ Ντόκου παρενέβη σχολιάζοντας:
«Θα ήθελα να επισημάνω ότι στη χώρα μου τα ελληνικά ΜΜΕ ακολουθούν τη θέση του Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως Βαρθολομαίου. Και η πλειονότητά τους δεν επιθυμεί στην πραγματικότητα να καταλάβει τι συμβαίνει στην Ουκρανία. Από την άλλη πλευρά, τα ευρωπαϊκά ΜΜΕ δεν γνωρίζουν καθόλου το Ουκρανικό ζήτημα. Η πλειονότητά τους διάκειται αρκετά εχθρικά εναντίον σας (και της Ρωσικής Ομοσπονδίας).
Επιτρέψτε μου να καταθέσω την προσωπική μου γνώμη, διότι ζω ακριβώς σε τόπο, ο οποίος υπάγεται στη δικαιοδοσία του Πατριάρχη Βαρθολομαίου: Κατά την άποψή μου, δεν πρόκειται να αλλάξει την απόφασή του. Δεν πιστεύει στον διάλογο, και αυτό το γνωρίζουμε όλοι. Είμαι πεπεισμένη ότι θα δημιουργήσει πολλά νέα προβλήματα και σε άλλες περιοχές. Δεν θέλει να παραδεχθεί το γεγονός ότι έχει κάνει λάθος. Και η Ρωσική Εκκλησία έχει την ευθύνη να ενημερώσει την κοινή γνώμη επί του θέματος, διότι το σχίσμα που δημιουργήθηκε, έχει επίσης δημιουργήσει προβλήματα μεταξύ Ρωσίας και Ελλάδας σε πολλά ζητήματα και τομείς.
Θα συμφωνήσω με τον συνάδελφό μου από την Ουκρανία: αυτό που γίνεται στην χώρα, είναι μια υπόθεση εγκληματική. Κι εμείς, όλοι οι δημοσιογράφοι, έχουμε την ευθύνη να δίνουμε στον κόσμο τις σωστές πληροφορίες» όπως τόνισε.
Ολοκληρώνοντας τη συζήτηση ο πρωθιερέας Ίγκορ Γιακιμτσούκ υπογράμμισε την ομοφροσύνη των προσελθόντων σχετικά με τη διαμορφωθείσα κατάσταση στις διορθόδοξες σχέσεις. «Σήμερα είχαμε τη δυνατότητα να βεβαιωθούμε ότι συμμερίζονται την άποψή μας και σε άλλες ορθόδοξες χώρες. Και τούτο σημαίνει ότι οι προσπάθειές μας, που αποβλέπουν στο να μεταφέρουμε τη θεία δικαιοσύνη στο μέγιστο δυνατό αριθμό ανθρώπων, αποδίδουν καρπούς», είπε εν κατακλείδι ο εκπρόσωπος του ΤΕΕΣ.
Συμπερασματικά, αυτό που κατέστη σαφές είναι το γεγονός πως η απόφαση για την υπογραφή του Τόμου της Αυτοκεφαλίας προς τους Σχισματικούς, έφερε μόνον αρνητικά αποτελέσματα στην Ουκρανία και πρωτίστως, στο ποίμνιο. Η δημιουργηθείσα κατάσταση εδώ και δύο περίπου χρόνια, με τις συνεχείς επιθέσεις από ομάδες που χρησιμοποιούν την ένοπλη βία, κατά αμάχων πολιτών, πιστών και κληρικών, ουδόλως ‘συγκίνησε’ τον Οικουμενικό Πατριάρχη κ. Βαρθολομαίο, ο οποίος στην πρόσφατη επίσκεψή του στην Ουκρανία δεν διαπίστωσε κανένα πρόβλημα (!)
Την ίδια ώρα, το ζήτημα παραμένει πολιτικό, με τον Ουκρανό Πρόεδρο Βολοντίμιρ Ζελένσκι να κάνει τα ‘στραβά μάτια’ και να μην ασχολείται καθόλου με την ουσία του θέματος. Είναι απορίας άξιον, πώς ένας πολιτικός ηγέτης, εθελοτυφθεί βλέποντας αυτή την κατάσταση και το μόνο στο οποίο αναλώνεται είναι να επιζητεί την βοήθεια της Δύσης (ΗΠΑ και Ευρώπη) για να λύσει τις διαφορές του με την Ρωσική Ομοσπονδία.
Το ζητούμενο, δυστυχώς παραμένει: η υπογραφή του Τόμου, δεν έδωσε καμία λύση -όπως επικαλέστηκε το Φανάρι όταν προχώρησε σε αυτή την κίνηση- ενώ την ίδια ώρα, δεν αποκλείονται νέα προβλήματα και σε άλλες περιοχές ευθύνης του Οικουμενικού Πατριαρχείου -για μια σειρά από λόγους, οι οποίοι είναι πέραν του πολιτικού και προφανέστατοι.
Οι σχέσεις του Οικουμενικού Πατριάρχη κ. Βαρθολομαίου με τις ΗΠΑ είναι δεδομένες. Από εδώ και στο εξής, οι επόμενες κινήσεις θα είναι κρίσιμες για την ενότητα της Ορθοδοξίας.
Πέγκυ Ντόκου (με πληροφορίες από: Συνοδικό Τμήμα Σχέσεων της Εκκλησίας με την Κοινωνία και τα ΜΜΕ / Υπηρεσία Επικοινωνίας του ΤΕΕΣ – Πατριαρχείο Μόσχας)
ΤΙ ΔΗΛΩΣΕ Ο ΠΑΤΡΙΑΡΧΗΣ ΜΟΣΧΑΣ
Πραγματοποιήθηκε στις 21 Οκτωβρίου 2021 διαδικτυακή συνομιλία του Αγιωτάτου Πατριάρχη Μόσχας και Πασών των Ρωσσιών Κυρίλλου με τους συμμετέχοντες στο 9ο Διεθνές Φεστιβάλ «Πίστη και λόγος» με κεντρικό θέμα «Η Εκκλησία στον μεταβαλλόμενο κόσμο: προκλήσεις και διδάγματα από την ψηφιοποίηση». Κατά τη διάρκεια της συζητήσεως ο Προκαθήμενος της Ρωσικής Εκκλησίας απάντησε στις ερωτήσεις των απεσταλμένων στο φόρουμ. 
Μια από τις ερωτήσεις έθεσε στον Αγιώτατο ο διάκονος Μιχαήλ Στεπανκόφ, επικεφαλής του Τμήματος Σχέσεων της Εκκλησίας με την κοινωνία και τα ΜΜΕ της επαρχίας Αικατερινοντάρ και Κουμπάν.
«Κατά την έναρξη του συνεδρίου με τίτλο “Παγκόσμια Ορθοδοξία: πρωτείο και συνοδικότητα υπό το φως της ορθοδόξου διδασκαλίας” είπατε ότι το Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως εκ των πραγμάτων ακολουθεί το πρότυπο αναπαραγωγής του σχίσματος του 1054. Εάν είναι όντως έτσι τα πράγματα, εάν είναι πράγματι ο σκοπός τους, τότε πού οδηγούμαστε; Τι μας περιμένει;», απευθύνθηκε στον Αγιώτατο Πατριάρχη ο πατήρ Μιχαήλ.
«Τούτο δεν μπορεί να είναι σκοπός για το Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως. Δεν επιδιώκει, φυσικά, το σχίσμα και η διάλυση της ενότητας της Ορθοδοξίας δεν εντάσσεται στους σκοπούς του. Αλλά η επιδίωξη να εδραιώσει το πρωτείο του όχι ως πρώτου μεταξύ ίσων, αλλά ως πρώτου άνευ ίσων, κάτι που διακηρύσσεται ήδη τώρα από την Κωνσταντινούπολη, βεβαίως εμπεριέχει απολύτως και με συγκεκριμένο τρόπο μια φοβερή φόρτιση, τον βάκιλο της διαλύσεως της εκκλησιαστικής ενότητας», απάντησε ο Αγιώτατος Πατριάρχης Κύριλλος.
Ακριβώς υπ᾽ αυτήν την έννοια ο επικεφαλής της Ρωσικής Ορθοδόξου Εκκλησίας υπενθυμίζει διαρκώς όσα συνέβησαν το 1054: «Ο επίσκοπος της Ρώμης επεδίωκε να επεκτείνει την άμεση δικαιοδοσία του εφ᾽ όλης της Οικουμενικής Εκκλησίας. Αλλά, σταθείτε, τι γίνεται τώρα; Σήμερα ο Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως ερμηνεύει καινοφανώς το πρωτείο του, δηλώνει ότι είναι πρωτείο άνευ ίσων, ότι εκ Θεού έχει καθοριστεί η θέση του, η οποία προϋποθέτει την άσκηση εξουσιαστικών αρμοδιοτήτων έναντι όλων των άλλων τοπικών Ορθοδόξων Εκκλησιών. Πρόκειται για την ίδια θέση, η οποία οδήγησε στο διχασμό το 1054!»
«Εγείρεται επομένως το ερώτημα: πότε εμφανίσθηκε αυτό το δόγμα στην Κωνσταντινούπολη; Δεν θυμόμαστε αυτή τη διδασκαλία προ τριάντα μόλις ετών. Και εάν επρόκειτο απλώς για μια θεωρητική συζήτηση, τότε θα μπορούσαμε να λογομαχήσουμε στα συνέδρια. Όμως δεν πρόκειται για μια απλή θεωρητική συζήτηση, αλλά για πρακτικές ενέργειες της Κωνσταντινουπόλεως, που συνδέονται πρωτίστως με την Ουκρανία.
Η Κωνσταντινούπολη παρενέβη στο κανονικό έδαφος μιας άλλης Ορθοδόξου Εκκλησίας, πολύ περισσότερο, υιοθέτησε με την εξουσία του και υπέταξε σ᾽ αυτήν το δημιουργηθέν σε αυτό το έδαφος αυθαίρετο σχισματικό μόρφωμα. Είναι δυνατόν η Κωνσταντινούπολη, επιχειρώντας αυτές τις σκανδαλώδεις και όντως ανεξήγητες από την άποψη της ιστορικής πραγματικότητας ενέργειες, δεν αντιλαμβανόταν ότι αυτές θα οδηγούσαν σε διαίρεση;», αναρωτήθηκε ο επικεφαλής της Ρωσικής Ορθοδόξου Εκκλησίας.
Σύμφωνα με τον Αγιώτατο, η αναγνώριση νομιμότητας σε όσα έπραξε η Κωνσταντινούπολη, θα σήμαινε να «αναγνωρίσουμε τον πάπα της Ανατολής». «Εάν παραμένουμε ορθόδοξοι, αναγνωρίζουμε ότι η Ορθόδοξη Εκκλησία διοικείται συνοδικά, ότι στην Ορθόδοξη Εκκλησία υπάρχει πρώτος μεταξύ ίσων και αυτός ο πρώτος έχει πολύ περιορισμένη αρμοδιότητα, η οποία δεν έχει καμία σχέση με τη διοίκηση των κατά τόπους Ορθοδόξων Εκκλησιών, αλλά είναι αμιγώς αντιπροσωπευτική, προΐσταται κατά τις ακολουθίες. Συμφωνήσαμε ακόμη να μην εκλέγεται πρόεδρος στις κοινές ορθόδοξες διασκέψεις και αυτός ήταν ο Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως, αν και αρχικώς επιμέναμε ότι θα έπρεπε να εκλέγεται», ανέφερε ο Πατριάρχης Κύριλλος.
Στη Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία «πάντοτε ακολούθησαμε την οδό δημιουργίας μιας ευνοϊκής ατμόσφαιρας για τον πανορθόδοξο διάλογο», τόνισε ο Αγιώτατος Πατριάρχης. «Γι᾽ αυτό και ήραμε τις απαιτήσεις μας να εκλέγεται ο πρόεδρος, δεχθήκαμε, ας είναι ο Κωνσταντινουπόλεως. Αλλά τούτο δεν σημαίνει ότι συμφωνήσαμε πως ο Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως διαθέτει ειδικά εξουσιαστικά προνόμια, διαφορετικά από εκείνα των άλλων Πατριαρχών, πολύ περισσότερο που να αφορούν όλη την Ορθοδοξία», συνόψισε ο Προκαθήμενος.
