O Αλέξης Π. Μητρόπουλος Καθηγητής ΕΚΠΑ-Πρόεδρος ΕΝΥΠΕΚΚ μιλάει αποκλειστικά στο news-politics και εξηγεί το φαινόμενο της «Μεγάλης Παραίτησης» (όχι μόνον στην Ελλάδα και στον Τουρισμό) που έχει διογκωθεί κυρίως στις ηλικίες μέχρι 40 ετών (σε άνδρες και γυναίκες) αλλά δεν αφήνει απρόσβλητες και αρκετές χιλιάδες από τη γενιά των «millenians» (γεννημένοι στις δεκαετίες ’80 και ’90) ούτε τη λεγόμενη «γενιά Ζ» («Generation Z»), την πιο πρόσφατη απ’ όλες.
Ενδιαφέρον παρουσιάζουν τα στοιχεία που δίνει για τους μισθούς, τους συνταξιούχους αλλά και τα αποτελέσματα της πανδημίας.
Η ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΑΝΑΛΥΤΙΚΑ
-Κύριε Μητρόπουλε, πρόσφατα γράψατε ότι 1 στους 3 εργαζομένους (766.755 ή 33,7%) σε όλο τον ιδιωτικό τομέα με 380 ευρώ καθαρά (450,48 ευρώ μεικτά)! Πώς φτάσαμε εδώ και τι σημαίνει αυτό;
Πράγματι, με το υπ’αριθ.πρωτ. 224176/16-5-2022 έγγραφό του ο ΕΦΚΑ ανακοίνωσε πρόσφατα τα στοιχεία απασχόλησης για τον μήνα Απρίλιο 2021, τα οποία είναι ανησυχητικά για το μέλλον των μισθών, αλλά και των συντάξεων. Διότι, όπως έχουμε αναφέρει πολλάκις, το Ασφαλιστικό είναι συνάρτηση του Εργασιακού και η αγορά εργασίας επηρεάζει δραστικά τις εισφορές στα Ταμεία και το μέλλον των συντάξεων.
Από τον Πίνακα 2 (σελ. 7) με τίτλο «Κατανομή της απασχόλησης, του ημερομισθίου και του μέσου μισθού των ασφαλισμένων ανά τύπο απασχόλησης» της ανωτέρω Έκθεσης του ΕΦΚΑ καταδεικνύεται ότι 1 στους 3 εργαζόμενους σε όλο τον ιδιωτικό τομέα (το 33,7%) λαμβάνει μηνιαίο μισθό ΜΟΝΟ 450,48 ευρώ (μεικτά) ή 380,40 ευρώ καθαρά. Ειδικότερα, τον Απρίλιο 2021:
-2.276.748 ήταν το σύνολο των ασφαλισμένων στον ιδιωτικό τομέα,
-1.542.002 ήταν το σύνολο των ασφαλισμένων με πλήρη απασχόληση (67,7%),
-766.755 ήταν το σύνολο των ασφαλισμένων με μερική απασχόληση (33,7%),
-1.229,37 ευρώ μεικτά ήταν ο μέσος μισθός πλήρους απασχόλησης,
-450,48 ευρώ μεικτά ήταν ο μέσος μισθός μερικής απασχόλησης.
Εντύπωση εξάλλου προκαλεί το γεγονός ότι ο μέσος μισθός των γυναικών που εργάζονται με πλήρη απασχόληση (1.137,01 ευρώ) είναι πολύ χαμηλότερος σε σχέση με αυτόν των ανδρών (1.300,60 ευρώ). Η διαφορά ανάμεσα στα δύο φύλα με πλήρη απασχόληση ανέρχεται στα 163,59 ευρώ, ενώ η συνολική διαφορά (πλήρους και μερικής απασχόλησης) στα (1.067,01-891,08) 175,93 ευρώ!!
Από την ίδια Έκθεση του ΕΦΚΑ προκύπτει η βίαιη φτωχοποίηση των εργατοϋπαλλήλων του ιδιωτικού τομέα. Η μείωση ή το «πάγωμα» των μισθών τού Ιδιωτικού Τομέα αποτελεί σχέδιο βίαιης αναδιανομής τού πλούτου σε βάρος τής Εργατικής Τάξης.
Η αποκάλυψη αυτή, σε συνδυασμό με τις χιλιάδες μετατροπές συμβάσεων εργασίας από αορίστου χρόνου σε εκ περιτροπής (με ή χωρίς τη συναίνεση του εργαζομένου), όπως αυτές καταγράφονται από το Πληροφοριακό Σύστημα «ΕΡΓΑΝΗ», δημιουργεί ανησυχία και ισχυρούς προβληματισμούς για τους εργαζομένους και τους συνταξιούχους της πατρίδας μας.
Υπ’ αυτές τις συνθήκες εργασιακής απορρύθμισης, δεν μπορεί να γίνει λόγος για ελεύθερο χρόνο και κοινωνική, συνδικαλιστική και πολιτιστική δράση των Ελλήνων. Έτσι, θα συνεχίζεται η καταστροφή της εγχώριας εργατικής δύναμης. Οι «εργαζόμενοι-πένητες» («working poor») αλλά και οι άνεργοι είναι εδώ, είναι δίπλα μας! Και οι προσοντούχοι νέοι μας μεταναστεύουν ακόμη στο εξωτερικό!!
Η ερμηνεία γι’αυτή την αρνητική κατάσταση είναι ότι οι κυβερνήσεις στην Ελλάδα, αλλά και τις άλλες ευρωπαϊκές χώρες, αντιμετωπίζουν την ανεργία με τη μαζική παραγωγή φτηνών θέσεων εργασίας. Τη θέση των ανέργων καταλαμβάνουν «εργαζόμενοι-πένητες» που όχι μόνο αδυνατούν να συντηρήσουν τις οικογένειές τους, αλλά και να επιβιώσουν αξιοπρεπώς οι ίδιοι. Αυτή είναι «πύρρειος» νίκη για τις κυβερνήσεις της ΕΕ!
-Η διετία της πανδημίας του covid είχε ως συνέπεια να χαθούν χιλιάδες θέσεις εργασίας. Πώς βλέπετε το τοπίο τώρα που χαλάρωσαν τα μέτρα;
Οι θεσμοί της «αναστολής» και της «ΣΥΝ-εργασίας», που ενεργοποιήθηκαν από την έναρξη της πανδημίας, ήταν προσωρινό ανάχωμα στη μαζική κατάργηση θέσεων εργασίας, κατά τη διάρκεια των δύο τελευταίων χρόνων.
Οι μικρομεσαίοι, ο μεγαλύτερος συλλογικός εργοδότης μαζί με το κράτος, «έβαλαν πλάτη» και στήριξαν τους παραπάνω θεσμούς. Η κυβέρνηση τούς στήριξε βεβαίως μέσω των επτά κύκλων της επιστρεπτέας προκαταβολής, δεσμεύοντάς τους όμως με ρήτρες διατήρησης του προσωπικού και απαγόρευσης των απολύσεων.
Η ανεργία συγκρατήθηκε, αλλά οι περίπου 1 εκατ. εργαζόμενοι που μπήκαν σε «αναστολή» και «ΣΥΝ-εργασία» είχαν μεγάλη μείωση των αποδοχών τους!
-Στον τουρισμό, έγινε η μεγάλη …έκρηξη. Οι εργαζόμενοι, μη έχοντας αντικείμενο και ζώντας με ελάχιστα χρήματα από επιδόματα, άλλαξαν κατεύθυνση και σήμερα οι επιχειρήσεις έχουν πρόβλημα να βρουν προσωπικό. Τι σημαίνει αυτό κατά την άποψή σας;
Το φαινόμενο αφορά όλες ανεξαιρέτως τις κοινωνίες και απαιτεί προσεκτική και ψύχραιμη προσέγγιση. Ονομάζεται «Μεγάλη Παραίτηση» («Big Quit»). Διογκώθηκε πρώτα στις ΗΠΑ όταν, μεταξύ Απριλίου και Σεπτεμβρίου 2021, πάνω από 25.000.000 νέοι δήλωσαν ότι αρνούνται τους φθηνούς μισθούς, τους εξοντωτικούς ρυθμούς εργασίας, την «ευαλωτότητα» των συνθηκών παροχής και την επισφάλεια.
Είναι ταυτόχρονα και η έναρξη ενός Κινήματος εξισορρόπησης τής εργασίας και της προσωπικής ζωής, αλλά και αναθεώρησης τής στάσης ζωής εν γένει, μέσα από την ψυχολογική πίεση και τις δύσκολες εμπειρίες που εντάθηκαν κατά τη διάρκεια της υγειονομικής κρίσης. Πολύ περισσότερο που στην «μεταμοντέρνα» (ως προς τα μέσα που χρησιμοποιεί) αλλά και αταβιστική (ως προς την ποιότητα και τις κάποτε θεωρούμενες ως δεδομένες κατακτήσεις τής δημοκρατίας, κυρίως της οικονομικής πολιτικής), όλοι οι δείκτες τού κοινωνικού status, της ευημερίας αλλά και της απλής επιβίωσης μετρώνται με την «αξιολογική» κλίμακα τής νεοφιλελεύθερης αίρεσης…
Το φαινόμενο τής «Μεγάλης Παραίτησης» ή «Μεγάλης Εξόδου» από την αγορά εργασίας τής γενικευμένης «ευαλωτότητας» και ανασφάλειας (ή επισφάλειας στην εργασία-«Gig Economy») πέρασε τα σύνορα τής Αμερικής όπου πρωτοεμφανίστηκε και επεκτάθηκε στη Μεγάλη Βρετανία, την Ιαπωνία, τη Γερμανία, ακόμη δε και στην Κίνα όπου προσέλαβε -παρά τα αναμενόμενα- αξιοπρόσεκτες διαστάσεις, φαινόμενο που δείχνει ότι και η κινεζική κοινωνία και οικονομία εισήλθε στον χορό των προβλημάτων των ανεπτυγμένων οικονομιών.
Οι διαβαθμίσεις τού φαινομένου (ανάλογα με την ένταση των νεοφιλελεύθερων κανόνων και της τραπεζικής οικονομίας) παρατηρούνται σε όλες τις χώρες και -με την πάροδο τού χρόνου- αποκτούν μόνιμα χαρακτηριστικά.
Τώρα όμως, στην κοινωνία και οικονομία τής πανδημίας, όταν οι πολίτες «περνούσαν» μαζικά στην ανεργία, την «αναστολή», τη «ΣΥΝ-εργασία» ή την τηλεργασία τού μισού μισθού χωρίς άλλα «παραφερνάλια», δημιουργήθηκε μια αυξημένη ενδοσκόπηση και συνειδητοποίηση, κυρίως με αφορμή το πρωτοφανές στην παγκόσμια οικονομική ιστορία φαινόμενο ότι μέσα σε ελάχιστο χρόνο οι 10 μεγαλύτεροι ψηφιακοί κολοσσοί, οι εταιρίες ταχυμεταφορών, τροφοδιανομής και τηλεφαγίας κ.λπ. θησαύρισαν, εκτοξεύοντας τα κέρδη τους κατά πολλές εκατοντάδες δις και περισσότερο…
Η «Μεγάλη Παραίτηση» έχει διογκωθεί κυρίως στις ηλικίες μέχρι 40 ετών (σε άνδρες και γυναίκες) αλλά δεν αφήνει απρόσβλητες και αρκετές χιλιάδες από τη γενιά των «millenians» (γεννημένοι στις δεκαετίες ’80 και ’90) ούτε τη λεγόμενη «γενιά Ζ» («Generation Z»), την πιο πρόσφατη απ’ όλες. Όλες αυτές οι μορφωμένες και προσοντούχες γενεές, που έχουν συνειδητοποιήσει ότι θα ζήσουν με πολύ χαμηλότερο βιοτικό επίπεδο από τις οικογένειές τους, αρνούνται ή αργούν να δημιουργήσουν κι αυτοί οικογένεια ή να μπουν στην αγορά εργασίας.
-Κύριε Μητρόπουλε, έχετε αναφέρει ότι οι Έλληνες συνταξιούχοι οι πιο φτωχοί και πιο γερασμένοι στην Ευρωζώνη! Υπάρχει περίπτωση να βελτιωθεί η κατάσταση;
Πράγματι, οι Έλληνες συνταξιούχοι είναι οι φτωχότεροι της Ευρωζώνης! Από τα πρόσφατα στοιχεία του Ενιαίου Συστήματος Ελέγχου και Πληρωμών των Συντάξεων ΗΔΙΚΑ/«ΗΛΙΟΣ» του Υπουργείου Εργασίας για τον Απρίλιο 2022, που δημοσιεύθηκαν πρόσφατα (Πίνακας 4, σελ. 7 και και Πίνακας Σ.1 του Παραρτήματος) προκύπτει ότι:
α)συντάξεις έως 700 ευρώ μεικτά (658 ευρώ καθαρά) λαμβάνουν 1.106.809 συνταξιούχοι (45,2% επί του συνόλου 2.450.433)!
β)συντάξεις έως 600 ευρώ μεικτά (564 ευρώ καθαρά) λαμβάνουν 909.232 συνταξιούχοι (37,1%)!
γ)συντάξεις έως 500 ευρώ μεικτά (470 ευρώ καθαρά) λαμβάνουν 655.333 συνταξιούχοι (26,8%)!
Οι νέες συντάξεις με βάση τους νόμους Κατρούγκαλου και Βρούτση (ν. 4387/2016 και 4670/2020) δημιουργούν μαζικά νέους «συνταξιούχους-πένητες» («poor pensioners»), όπως μπορεί ο καθένας να διαπιστώσει από τα στοιχεία που παρατίθενται στον Πίνακα που ακολουθεί:
Αναφορικά με το ύψος των συντάξεων, από τα στοιχεία τής ίδιας Έκθεσης (Πίνακας 4 σελ. 7) προκύπτει ότι:
α- η μέση κύρια σύνταξη έχει πέσει στα 746,06 ευρώ μεικτά (701,30 ευρώ καθαρά) και είναι η χαμηλότερη σε ΟΛΕΣ τις χώρες της ΟΝΕ,
β- η μέση επικουρική σύνταξη ανέρχεται στα 194,34 ευρώ μεικτά (182,67 ευρώ καθαρά),
γ- το μέσο μέρισμα ανέρχεται στα 102,92 ευρώ μεικτά (96,74 ευρώ καθαρά)!
Επίσης, από τη μελέτη των επιμέρους στοιχείων ανά ηλικία προκύπτει ότι οι συντάξεις των νέων σε ηλικία συνταξιούχων είναι οι χαμηλότερες, αφού αφορούν κυρίως συντάξεις λόγω θανάτου (συζύγων και κυρίως τέκνων) και αναπηρίας (λόγω εργατικού ατυχήματος ή επαγγελματικής ασθένειας). Χαρακτηριστικό είναι ότι ο μέσος όρος των ορφανικών συντάξεων είναι 338,14 ευρώ μεικτά (317,85 ευρώ καθαρά) και ο μέσος όρος των συντάξεων χηρείας 589,90 ευρώ μεικτά (554,50 ευρώ καθαρά)!
Σημαντικά στοιχεία, εξάλλου, αναδεικνύονται από την ίδια ως άνω Έκθεση (ΗΔΙΚΑ/«ΗΛΙΟΣ» του Υπ. Εργασίας) για τον Απρίλιο 2022, αναφορικά με την ηλικία των συνταξιούχων. Όπως προκύπτει από τις σελίδες 5-6, αλλά και τον Πίνακα Σ.2 του Παραρτήματος, στο συνολικό πλήθος συνταξιούχων 2.450.433, το 92,2% των συνταξιούχων (2.218.957) είναι άνω των 60 ετών και μόνο το 7,8% (231.476) είναι κάτω των 60 ετών (χήρες-ορφανά)!
Όλα τα παραπάνω στοιχεία διαψεύδουν αποστομωτικά τους μνημονιακούς πολιτικούς και διανοουμένους, οι οποίοι επικαλούνται τη δημογραφική γήρανση του ελληνικού πληθυσμού και το πρόβλημα του δημογραφικού εν γένει (που αυτοί δημιούργησαν), προκειμένου να εφορμήσουν και να μειώσουν δραστικά, για πολλοστή φορά, τις συντάξεις!
Δυστυχώς, οι νέες συντάξεις με βάση τον ν. 4670/2020, που διατηρεί, θωρακίζει και ενισχύει θεσμικά τον νόμο Κατρούγκαλου 4387/2016, δημιουργούν μαζικά νέους «συνταξιούχους πένητες» («poor pensioners»)!!
Αν δεν καταργηθούν οι διατάξεις των νόμων Βρούτση και Κατρούγκαλου (4670/2020 και 4387/2016), που ορίζουν ότι το ύψος των μελλοντικών συντάξεων θα εξαρτάται από τις αποδοχές-εισφορές ολόκληρου του εργασιακού βίου(!), τότε η μέση σύνταξη μετά το 2030 θα ανέρχεται στα 450-500 ευρώ! Γι’ αυτό είναι επιτακτική ανάγκη να καταργηθούν άμεσα.
