Σε τελικό στάδιο βρίσκεται η διαδικασία που επεξεργάζεται το Υπερταμείο για την παραχώρηση των 22 μικρότερων περιφερειακών αεροδρομίων της χώρας, τα οποία παραμένουν μέχρι σήμερα υπό τη διαχείριση της Υπηρεσίας Πολιτικής Αεροπορίας (ΥΠΑ). Πρόκειται για μια σύνθετη και κρίσιμη άσκηση, με σημαντικές προεκτάσεις τόσο για τον ελληνικό τουρισμό όσο και για την περιφερειακή ανάπτυξη, δεδομένου ότι τα περισσότερα από αυτά τα αεροδρόμια εξυπηρετούν νησιωτικές και απομακρυσμένες περιοχές με αυξανόμενες ανάγκες εξυπηρέτησης.
Οι ανάγκες και οι προκλήσεις
Τα 22 αεροδρόμια παρουσιάζουν σημαντικές ανάγκες σε έργα αναβάθμισης, τόσο σε επίπεδο υποδομών (αεροδιάδρομοι, κτιριακές εγκαταστάσεις, τεχνολογικός εξοπλισμός) όσο και σε ποιότητα παρεχόμενων υπηρεσιών προς επιβάτες και αεροπορικές εταιρείες. Πολλά λειτουργούν ακόμα με υποδομές και πρότυπα περασμένων δεκαετιών, που πλέον δεν ανταποκρίνονται στην αυξημένη τουριστική κίνηση που υποδέχονται, ιδιαίτερα κατά τους θερινούς μήνες.
Το Υπερταμείο, σε συνεργασία με τεχνικούς και χρηματοοικονομικούς συμβούλους, αναζητά τα τελευταία πέντε χρόνια το κατάλληλο μοντέλο παραχώρησης. Στο τραπέζι έχουν τεθεί διάφορες προσεγγίσεις, με επικρατέστερες είτε την ομαδοποίησή τους σε ένα ή δύο clusters (όπως συνέβη με τα 14 μεγαλύτερα αεροδρόμια που παραχωρήθηκαν το 2017 στη Fraport Greece), είτε ένα πιο «σπονδυλωτό» σχήμα που θα συνδυάζει αεροδρόμια με ισχυρό αναπτυξιακό αποτύπωμα με λιγότερο εμπορικά ελκυστικά αεροδρόμια.
Ποια αεροδρόμια αφορά
Η λίστα περιλαμβάνει αεροδρόμια σε:
- Νάξο, Πάρο, Ιωάννινα, Αλεξανδρούπολη, Λήμνο, Αστυπάλαια, Χίο, Κοζάνη, Καστοριά, Κάρπαθο, Κύθηρα, Μήλο, Σκύρο, Νέα Αγχίαλο, Σύρο, Άραξο, Κάλυμνο, Ικαρία, Καστελόριζο, Κάσο, Λέρο και Σητεία.
Τα αεροδρόμια της Νάξου, της Πάρου και των Ιωαννίνων συγκεντρώνουν το μεγαλύτερο ποσοστό της συνολικής επιβατικής κίνησης των 22, ενώ ιδιαίτερα ελκυστικά θεωρούνται και αυτά της Σητείας, της Αλεξανδρούπολης, του Αράξου και της Καρπάθου, λόγω γεωγραφικής θέσης ή τουριστικών δυνατοτήτων.
Ωστόσο, αρκετά από τα υπόλοιπα χαρακτηρίζονται ως χαμηλής εμπορικότητας, γεγονός που καθιστά δύσκολη την προσέλκυση επενδυτικού ενδιαφέροντος. Για τον λόγο αυτό, το μοντέλο παραχώρησης που επεξεργάζεται το Υπερταμείο προβλέπει ένα «σταυρό» χρηματοδότησης: τα έσοδα από τα πιο εμπορικά αεροδρόμια θα υποστηρίζουν τη συντήρηση και λειτουργία των μικρότερων.
Η περίπτωση Καλαμάτας και το προηγούμενο των 14
Ξεχωριστή τροχιά ακολουθεί το αεροδρόμιο της Καλαμάτας «Καπετάν Βασίλης Κωνσταντακόπουλος», που παραχωρείται μέσω ανεξάρτητου διαγωνισμού. Νικητής της διαδικασίας έχει ανακηρυχθεί κοινοπραξία με επικεφαλής τη γερμανική Fraport (που ήδη διαχειρίζεται τα 14 μεγαλύτερα περιφερειακά αεροδρόμια), τον όμιλο Κοπελούζου και τον όμιλο Κωνσταντακόπουλου (συμφερόντων της οικογένειας πίσω από το Costa Navarino). Η σύμβαση παραχώρησης αναμένεται να υπογραφεί μέχρι το τέλος του 2025.
Το προηγούμενο της Fraport Greece με τα 14 περιφερειακά αεροδρόμια (Θεσσαλονίκη, Κέρκυρα, Ρόδος, Χανιά κ.ά.) λειτουργεί ως οδηγός, αλλά και μέτρο σύγκρισης για την επόμενη φάση παραχωρήσεων. Αν και η επένδυση αντιμετώπισε αρχικά δυσκολίες, η αναβάθμιση των υποδομών και η αύξηση της επιβατικής κίνησης στα χρόνια που ακολούθησαν θεωρούνται επιτυχία.
Το μοντέλο ΣΔΙΤ και ο ρόλος του Δημοσίου
Δεδομένου του υψηλού κόστους αναβάθμισης –το οποίο δύσκολα μπορεί να καλυφθεί αποκλειστικά από ιδιώτες επενδυτές λόγω του περιορισμένου εσόδου σε ορισμένα αεροδρόμια– εξετάζεται έντονα το ενδεχόμενο υιοθέτησης μοντέλου Σύμπραξης Δημοσίου και Ιδιωτικού Τομέα (ΣΔΙΤ).
Σε ένα τέτοιο σχήμα, το Δημόσιο θα μπορούσε να διατηρήσει ποσοστό συμμετοχής ή να χρηματοδοτήσει εξ ολοκλήρου ή μερικώς τα έργα υποδομής, ενώ ο ιδιώτης επενδυτής θα αναλάβει τη λειτουργία, συντήρηση και ενδεχομένως την εμπορική αξιοποίηση των αεροδρομίων. Πρόκειται για μια «ενδιάμεση λύση» που θα μπορούσε να γεφυρώσει την απόσταση ανάμεσα στην ανάγκη για επενδύσεις και στην περιορισμένη ελκυστικότητα ορισμένων περιφερειακών αεροδρομίων.
Αν και το Υπερταμείο κρατά ακόμα κλειστά τα χαρτιά του, εκτιμάται ότι το μοντέλο ΣΔΙΤ αποτελεί την πλέον ρεαλιστική επιλογή, ειδικά για το «ουράνιο τόξο» των μικρότερων αερολιμένων.
Οι πιθανοί «μνηστήρες»
Στον ορίζοντα ήδη διαφαίνεται ενδιαφέρον από μεγάλα σχήματα, εγχώρια και διεθνή:
- PSP Investments (Καναδοί μέτοχοι του Διεθνούς Αερολιμένα Αθηνών)
- Fraport – Όμιλος Κοπελούζου
- ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ – GMR Group (Ινδοί), που ετοιμάζουν το νέο αεροδρόμιο στο Καστέλι
- Metlen Aviation
- AKTOR Concessions
Η τελική μορφή του διαγωνισμού (σε ένα ή δύο clusters, ή μέσω διαφορετικών σχημάτων) θα καθορίσει και το εύρος του ανταγωνισμού, αλλά και το μέγεθος των επενδυτικών κεφαλαίων που θα κινητοποιηθούν.
Η επόμενη μέρα
Η επιτυχής παραχώρηση των 22 περιφερειακών αεροδρομίων θεωρείται κομβικής σημασίας για τη βελτίωση της συνδεσιμότητας της χώρας, την ενίσχυση του τουρισμού σε λιγότερο ανεπτυγμένες περιοχές και τη συνολική αναβάθμιση των υποδομών. Το project μπορεί να αποτελέσει ένα ακόμα παράδειγμα αξιοποίησης δημόσιας περιουσίας μέσα από σύγχρονες μεθόδους συνεργασίας με τον ιδιωτικό τομέα – υπό την προϋπόθεση ότι θα εξασφαλιστεί διαφάνεια, επενδυτικό ενδιαφέρον και όφελος για τις τοπικές κοινωνίες.
Η ανακοίνωση του σχετικού διαγωνισμού από το Υπερταμείο αναμένεται εντός του 2025, με στόχο οι πρώτες παραχωρήσεις να έχουν ολοκληρωθεί το 2026. / tornosnews.gr
