Η ωμά ρεαλιστική αντιμετώπιση του πολέμου στην Ουκρανία από τον Αμερικανό Πρόεδρο, Ντόναλντ Τραμπ και η κατάρρευση που έχει προκαλέσει στην σχέση μεταξύ της Ουάσιγκτον και του καθεστώτος Ζελένσκι στην Ουκρανία, οδηγεί σε ολική ανατροπή στην παγκόσμια πολιτική.
Ο Πρόεδρος Τραμπ και η κυβέρνησή του, έχουν επιδοθεί σε μια προσπάθεια να πείσουν τη Ρωσία και την Ουκρανία, μέσα από έντονη πίεση που περιλαμβάνει διακοπή της παροχής όπλων και πληροφοριών, μέχρι την απειλή για επιβολή δασμών και κυρώσεων.
Την ίδια στιγμή η Ευρώπη, βρίσκεται σε μια περιδίνηση, προσπαθώντας να βγει από την γεωπολιτική ανυπαρξία και τη βαθιά οικονομική και κοινωνική κρίση που την οδήγησαν οι πολιτικές και επιχειρηματικές της ελίτ. Ταυτόχρονα, μέσα σε αυτό το εξαιρετικά ευμετάβλητο και ενέχων σοβαρούς κινδύνους σκηνικό, η Ελλάδα λόγω της εφαρμογής μια εθνικά καταστροφικής εξωτερικής πολιτικής, τα τελευταία χρόνια, βρίσκεται εντελώς στο περιθώριο των εξελίξεων, ενώ στο εσωτερικό το πολιτικό σύστημα διέρχεται βαθιά κρίση, έχοντας πλήρως απαξιωθεί.
Του Δημήτρη Γ. Απόκη*
Αυτό το σκηνικό, έχει κατά κύριο λόγο προκληθεί από την ουσιαστική διάλυση της τρέχουσας εκδοχής της διεθνούς τάξης υπό την ηγεσία της Αμερικής και την πεποίθηση του Αμερικανού Προέδρου και της κυβέρνησής του, ότι χρήζει άμεσης και ριζικής αλλαγής.
Σύμφωνα με τον Αμερικανό Υπουργό Εξωτερικών, Μάρκο Ρούμπιο, “η μεγάλη ιστορία του 21ου αιώνα θα είναι οι σχέσεις ΗΠΑ-Κίνας”, και αυτό δεν είναι “καλό αποτέλεσμα για την Αμερική ή για την Ευρώπη ή τον κόσμο, εάν οι Ρώσοι είναι μόνιμα κατώτερος εταίρος της Κίνας”.
Στην Ασία, η οποία τελικά θα αισθανθεί τις επιπτώσεις αυτής της αλλαγής όσο και η Ευρώπη, η αντίδραση κάθε χώρας εξαρτάται από την άποψή της για την αμερικανική ηγεσία.
Η Κίνα θέλει επίσης να αλλάξει τη διεθνή τάξη, αλλά θέλει να την αντικαταστήσει με ένα κινεζικό μοντέλο και όχι με μια νέα αμερικανική εκδοχή. Για το Πεκίνο, ο πόλεμος στην Ανατολική Ευρώπη δεν αποτελεί αρνητική εξέλιξη. Το να βλέπει τους εταίρους της Αμερικής να χρησιμοποιούν αμερικανικά όπλα και πυρομαχικά σε ρωσικούς στόχους, χωρίς να μπορούν να τα αντικαταστήσουν, είναι πολύ καλύτερο από το να έχεις να αντιμετωπίσεις αυτά τα όπλα στα στενά της Ταϊβάν.
Το Πεκίνο βλέπει, επίσης, θετικά το αυξανόμενο χάσμα μεταξύ της Αμερικής και των Ευρωπαίων συμμάχων της. Δεν είναι τυχαίο που η κινεζική κυβέρνηση μιλάει για αυταρχική πολιτική της Αμερικής προς την Ευρώπη και καλεί τους Ευρωπαίους να προβληματιστούν σχετικά με αυτό και να συγκρίνουν τις πολιτικές της κυβέρνησης Τραμπ με εκείνες της κινεζικής κυβέρνησης.
Το Πεκίνο γνωρίζει, ότι η ειρήνευση που επιδιώκει ο Αμερικανός Πρόεδρος στην Ουκρανία, είναι βέβαιο ότι θα οδηγήσει σε σημαντική μείωση της κινεζικής επιρροής. Η συμφωνία για τα ορυκτά στην Ουκρανία θα μπορούσε να μειώσει την κινεζική οικονομική μόχλευση έναντι της Αμερικής. Το ξεπάγωμα των σχέσεων Αμερικής – Ρωσίας αποτελεί εφιάλτη για τη στρατηγική του Προέδρου της Κίνας Σί, που σε καμία περίπτωση δεν επιθυμεί να δει τον Πρόεδρο Τραμπ, να καταφέρνει να κάνει τους συμμάχους της Αμερικής πιο αυτοδύναμους.
Ο πιο σημαντικός σύμμαχος της Αμερικής στην Ασία, η Ιαπωνία, είναι πιο προβληματισμένη. Η Ιαπωνία ενισχύει τον στρατό της σε μεγάλο βαθμό για να διατηρήσει την αμερικανική τάξη. Ο Ιάπωνας πρωθυπουργός, δήλωσε πρόσφατα, ότι η ασφάλεια της Ευρώπης είναι «αδιαχώριστη» από την ασφάλεια της Ασίας και ότι αυτό που συμβαίνει στην Ουκρανία σήμερα θα μπορούσε να συμβεί αύριο στην Ασία. Οι δυνάμεις αυτοάμυνας της Ιαπωνίας βασίζονται στην αμερικανική υποστήριξη για να λειτουργήσουν καλά, οπότε, μια παρόμοια αντιμετώπιση του Τόκιο, με αυτή της Ουκρανίας, θα ήταν πολύ δυσμενής εξέλιξη. Το Τόκιο προσπάθησε επίσης να προσεγγίσει, χωρίς επιτυχία, τη Ρωσία. Ο πρώην πρωθυπουργός, Σίνζο Άμπε, κατέβαλε μεγάλη προσπάθεια, να καταλήξει σε συμβιβασμό με τη Ρωσία και να διαπραγματευτεί μια συνθήκη για τον επίσημο τερματισμό του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Ωστόσο, οι προσπάθειές του να απομακρύνει τη Ρωσία και την Κίνα απέτυχαν και τώρα οι ρωσικές και κινεζικές δυνάμεις απειλούν διαρκώς την Ιαπωνία.
Στην Ινδία, εν τω μεταξύ, λίγα δάκρυα θα χυθούν στην κατάρρευση οποιασδήποτε διεθνούς τάξης υπό την ηγεσία της Αμερικής. Ποτέ δεν ήταν, ούτε επεδίωξε να είναι, στενά ενσωματωμένη στο αμερικανικό σύστημα ασφάλειας και οικονομίας, και όπως η Ευρωπαϊκή Ένωση θα προτιμούσε να είναι ίση με την Αμερική. Ο Ινδός υπουργός Εξωτερικών, έχει δηλώσει, ότι η Αμερική κινείται προς την πολυπολικότητα και αυτό είναι κάτι που ταιριάζει στην Ινδία. Μια προσέγγιση μεταξύ Αμερικής και Ρωσίας θα ήταν επίσης θεόσταλτο δώρο για την Ινδία. Ο στόχος της Ινδίας είναι να σχηματίσει πλειοψηφία από αυτές τις τρεις, κάτι που θα είναι ευκολότερο με την υποστήριξη της Αμερικής.
Η διακοπή παροχής όπλων και πληροφοριών από την Ουάσιγκτον, στην Ουκρανία, δημιουργούν ανησυχία στο Νέο Δελχί. Οι Ινδοί παρακολουθούν προσεκτικά τις αμερικανικές επικρίσεις για τη θρησκευτική τους ελευθερία και τις επιδόσεις τους στα ανθρώπινα δικαιώματα. Το Νέο Δελχί θέλει αμερικανικά όπλα, τα οποία ο πόλεμος στην Ουκρανία απέδειξε, ότι είναι συχνά καλύτερα από τα αντίστοιχα ρωσικά, αλλά όχι αν η Ουάσιγκτον θα μπορούσε να τα κόψει για ανθρώπινα δικαιώματα ή άλλους λόγους. Ένας ινδικός στρατός που διαφοροποιεί τις αγορές του, είναι λιγότερο αποτελεσματικός και αποδυναμώνει την ισορροπία δυνάμεων στην Ασία.
Ο υπολογισμός του Αμερικανού Προέδρου και της κυβέρνησής του, είναι ότι μπορεί να αλλάξει ριζικά την υπάρχουσα διεθνή τάξη και να την ανοικοδομήσει για να ταιριάζει στις προτιμήσεις του γρηγορότερα από ότι η Κίνα και όποιοι άλλοι.
Με τις τελευταίες κινήσεις και αποφάσεις του, ξεκίνησε την εφαρμογή αυτής της στρατηγικής. Μιας στρατηγικής που είναι εξαιρετικά πολύπλοκη και ενέχει μεγάλες δυσκολίες και κινδύνους.
Μια στρατηγική, η οποία αποτελεί μεγάλη πρόκληση και ταυτόχρονα δημιουργεί σοβαρούς κινδύνους για την Ελλάδα. Μια στρατηγική στης οποίας την εφαρμογή η Ελλάδα δεν μπορεί να επιβιώσει, εάν δεν διαμορφώσει εθνική στρατηγική με βάση τον εθνικό συμφέρον, αλλάζοντας άμεσα γραμμή από την καταστροφική πορεία της ουτοπικής φιλίας και συνεργασίας με την αναθεωρητική Τουρκία, η οποία έχει οδηγήσει σε επικίνδυνο για την εδαφική ακεραιότητα και την εθνική κυριαρχία κατευνασμό του καθεστώτος Ερντογάν.
* Ο Δημήτρης Γ. Απόκης, είναι Διεθνολόγος, με ειδίκευση στην Αμερικανική Εξωτερική Πολιτική, Γεωπολιτική και Διεθνή Οικονομία. Απόφοιτος των πανεπιστημίων The American University, School of International Service, και The Johns Hopkins University, The Paul H. Nitze, School of Advanced International Studies της Ουάσιγκτον. Είναι μέλος του The International Institute for Strategic Studies, του Λονδίνου. Ως Δημοσιογράφος, υπήρξε επί σειρά ετών διαπιστευμένος ανταποκριτής στο Λευκό Οίκο, στο Στέητ Ντιπάρτμεντ και στο Αμερικανικό Πεντάγωνο.
